چکیده:
در بررسی تحولات سیاست خارجی ایران در دوره معاصر،پرداختن به کیفیت روابط با کشورهای همسایه از اهمیت اساسی برخوردار است.در این میان جمهوری آذربایجان به عنوان همسایه شمالی-چه در دوران ادغام در اتحاد جماهیر شوروی و چه از زمان استقلال از این اتحادیه- همواره اهمیت فزایندهای در معادلات سیاست خارجی ایران داشته است.اگرچه تا قبل از فروپاشی شوروی محدودیتهای ناشی از عدم استقلال آذربایجان امکان محدودی را برای توسعه تعاملات دو طرف فراهم میکرد؛اما استقلال این جمهوری از شوروی زمینههای مناسبی را برای بسط روابط تهران و باکو به وجود آورد.در همین راستا نقشآفرینی متغیرها و عواملی مانند برخورداری از مشترکات تاریخی و فرهنگی یا وجود پتانسیل مناسب برای همکاریهای اتقصادی به عنوان محرکههای گسترش روابط دو طرف قلمداد میشد.در عین حال فرایند توسعه روابط آنها با موانع و عوامل بازدارنده مهمی مانند تفاوت در ماهیت حکومتهای دو کشور،تداوم اختلافات در مورد رژیم حقوقی دریای خزر و برخورداری از جهتگیریهای متفاوت ژئوپلیتیکی روبهرو بوده است. این موانع نقش مؤثری در عدم توسعه حد اکثری روابط ایران و آذربایجان داشتهاند.
As for investigating into the evolution of foreign policy in contemporary Iran, the study of relations between Iran and her neighboring countries is so significant. Among them, AzerbaijanRepublic as northern neighboring country- both in the Soviet Era and after her independence- has always had increasing significance in Iranian foreign policy. Although those constraints originating from the dependence of Azerbaijan to the Soviet Union restricted the development of relations between Iran and Azerbaijan before the fragmentation of the Soviet Empire, the independence of Azerbaijan from the Soviet paved the way for developing relations between Tehran and Baku. In this direction, the role of such factors as common history and culture and good potential for economic cooperation were considered as a major motive for developing relations between two countries. At the same time, the process of development of their relation has faced such important obstacles as the difference between nature of their political regimes, the continuance of disagreements about the proper legal regimes of Caspian See, and opposite geopolitical orientations. These obstacles have had negative impacts in making good relations between Iranand Azerbaijan Republic.
خلاصه ماشینی:
همجوار بدون بررسی جامع و کامل روابط این کشور با جمهوری آذربایجان امکانپذیر
آنچه که در اینجا باید به آن اشاره کرد این است که روابط ایران و جمهوری آذربایجان
پس از انعقاد عهدنامه مودت،نقش آذربایجان شوروی در روابط میان دو کشور ایران و
منطقه صورت گرفت نیز تأثیراتی بر روابط ایران و جمهوری آذربایجان شوروی برجای ماند.
1. عوامل مؤثر در توسعه روابط ایران و جمهوری آذربایجان(فرصتها)
بعد از استقلال جمهوری آذربایجان از شوروی ارتباط فرهنگی میان ایران و این
با توجه به این موارد و از آنجا که جمهوری آذربایجان بعد از ایران دومین کشور
میتواند نقش مثبت و سازندهای در توسعه روابط میان ایران و جمهوری آذربایجان داشته
زمینه همکاری میان ایران و جمهوری آذربایجان پس از استقلال نیز وجود داشته
کشورهای ساحلی این دریا از جمله ایران و جمهوری آذربایجان بوده است.
مخالف نسبت به رژیم حقوقی دریای خزر از طرف ایران و آذربایجان موجبات تلاقی منافع و دیدگاههای آنها در حوزه خزر را فراهم کرد و این مسأله یکی از عوامل تأثیرگذار بر کیفیت
روابط ایران و جمهوری آذربایجان در سالهای پایانی قرن بیستم بود.
یکی از مهمترین عوامل بازدارنده فراروی توسعه روابط ایران و جمهوری آذربایجان به
در واقع جمهوری آذربایجان در این دوره بیشتر به اهمیت روابط با ایران پی برد.
مستعدتری برای بهبود روابط میان ایران و جمهوری آذربایجان به وجود آمده سات.
آذربایجان در کنار شکلگیری این نگرانی میان آنها که نزدیکی به ایران ممکن است موجب
دو کشور میباشد این است که عوامل بازدارنده و پیشبرنده تأثیرگذار بر روابط ایران و