خلاصه ماشینی:
"در این قطعات میرزا غلام رضا عباراتی با مضامین زیبا و پرمغز مانند سورهء حمد یا مصراعی یا بیتی از غزل حافظ یا بیتی حکیمانه از شاعری دیگر را تحریر کرده است غالبا شروع و خاتمهای شبیه به هم دارند جز سورهء حمد که با بسم الله الرحمن الرحیم شروع شده است،اغلب با یکی از اسماء باری تعالی شروع شده،با امضای میرزا،که برحسب قطعه متفاوت است،و تاریخ نگارش آن قطعه تمام میشود.
استادی و مهارت به هنرمندی و هنر تبدیل میشود،و هنگامی که بینندهء اثر معنی را دریافت نماید،زیبایی خیرهکننده کارهای غلام رضا حیرتانگیز میشود (بر مشوران تا شود این آب صاف/ و ند رو بین ماه و اختر در طواف) 2 بدون تردید هیچ طرز جدیدی در هنر بیمقدمات قبلی در کار هنرمندان پیشین به وجود نمیآید و این موضوع هم قبل از میرزا غلام رضا سابقهای دارد.
در سنین پختگی و استادی هنر خود را«توفیق خدواند عز و جل»میداند5و آنجاییکه اوصاف هنرش را شرح میدهد،میفرماید»نه از باب خودستایی است بلکه محض بروز فضل یزدانی و نفس مسیحایی است»6 میرزا هنگام تحریر اولین آیه از سوره حمد،«الحمد الله رب العالمین»،روحش چنان در تصرف کلمه رب و انگشتانش مقهور این تصرف است که«رب»را اینچنین تکرار میکند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) قطعهء شمارهء دو نوشته اصلی قطعه این بیت است:هیچ دانی میوه را تأثیر شیرینی ز چیست/بس که در زیر زمین شکر لبان خوابیدهاند.
اصل معنی در این بیت سؤال در تأثیر شیرینی در مصراع اول است و شکری که به معنی مجاز در ترکیب شکر لبان به خاک خفته در مصراع دوم به کار رفته است،لذا این هردو یعنی «شیرینی»و«شکر»با شین کشیده به صورتی که مشاهده میشود سیاه مشق گونه تکرار شده است."