چکیده:
شناخت انسان یک تلاش ضروری و از شرایط مهم تأمین سعادت فردی و اجتماعی اوست. این کار با وجود فایده و ضرورت مسلم آن،همواره با دشواریها و تعارضهای بسیاری روبهرو بوده است.دلایل این دشواریها و تعارضها از یک سو،پیچیدگی و غموض هستی آدمی و از سوی دیگر،آشکار نبودن روش پژوهشهای مربوط به انسان و بیثباتی و تنوع و تعدد آنهاست.
در این مقاله،دیدگاه یکی از رشتههای علمی،یعنی روانشناسی با رویکردهای مختلف آن (رفتارگرایی،روانتحلیلگری،شناختگرایی و وجودگرایی)در مورد ماهیت انسان طرح و ارزیابی شده است.این دیدگاه با روشهای مختلف کمی و کیفی،مانند روش مشاهده عینی، تاریخی و تأویلی و فنون مختلف،مانند مصاحبه،پرسشنامه و فنون آماری،دستاوردهایی برای بشریت داشته است.همچنین تلاش شده تا در این میان دیدگاه اندیشمندان اسلامی که دستاوردهای آنان برگرفته از متون دینی و روشهای عقلانی است،طرح و یک جمعبندی کلی از این دیدگاهها ارائه شود.
خلاصه ماشینی:
"انسان دارای محتویات ذهنی فراوانی مانند خاطرههای مربوط به تجربیات ویژه یا واقعیتی خاص است که بهطور مستمر به آنها آگاهی ندارد.
اما تعبیر او این است که خود در واقع بخشی از نهاد است،که تحت تأثیر جهان خارج و
این روانشناسان معتقدند که انسان آزاد است و میتواند خود را تعریف و توجیه
آزادی و اختیار انسان و هم نشاندهندهء مسئولیت او در قبال هستی خود است.
دو مشکل اصلی مربوط به خود انسان عبارت است از:دیگران و خدا.
عمل میآورند،مهمترین کوششهای آنها این است که انسان را از بند شرایط اجتماعی
اندیشه سارتر به کار رفته،سرانجام فرد را به نابسامانی خواهد کشاند،چون انسان نمونه این مکتب،حسابگر و مراقبی بر خود سراغ ندارد که ضامن اجرای اعمال او باشد.
از دیدگاه قرآن انسان موجودی دو بعدی است؛یعنی فطرت انسان،هم بعد مثبت دارد
انسان در بعد مثبت طبیعت خود گرایش به خدا دارد:«فطرة الله التی فطر الناس
طبیعت منفی انسان به گونهای است که میتواند خود را به اسفل السافلین بکشاند:
بنابراین انسان از دیدگاه قرآن در میان دو بینهایت قرار گرفته است.
انسان این موجود دوگانه،اگرچه در پذیرش جنبههای الهی یا مادی و رشد در آنها
در جهانبینی الهی،اعتقاد بر این است که انسان تنها جنبه مادی نیست،بلکه از یک
در قرآن کریم آیات متعددی به این نمود روح الهی انسان اشاره دارند(بقره،30-33).
مکاتب روانشناسی علمی نیز همین اختلاف نظر و دیدگاه در مورد انسان به چشم
دیدگاه آن است که انسان را بدون نظارت الهی بر اعمال خود رها کرده و فرد را دچار"