چکیده:
این مقاله بخش دوم مقالهای است از همین نویسنده که در شمارهء 42 کتاب ماه ادبیات منتشر شد.
خلاصه ماشینی:
در هر حال ابیات غزل اغلب فصیح و دارای معانی سنجیده است و لیکن گاهی دارای ارزشهای متفاوتی است:بیت زیبا و پر معنی زیر: از آن به دیر مغانم عزیز میدارند که آتشی که نمیرد همیشه در دل ماست با بیت زیر قابل مقایسه نیست: چنین که صومعه آلوده شد به خون دلم گرم به باده بشویید حق به دست شماست معلوم نیست«خون دل شاعر»چگونه صومعه را آلوده کرده است؟ حتی اگر«خون دل»در معنی مجازی غم و اندوه منظور نظر شاعر باشد، سخن معنی دلپسند و منطقی ندارد: «میتوانید مرا به باده بشویید چون صومعه با خون دل من آلوده شده است»جای تحقیق است تا معلوم شود این غزل ساختهء چه کسی است؟ غزل22(-92 خانلری)در 6 نسخه آمده است:هـ ز ح ط ک ل.
مطلع: خیال روی تو در هر طریق همره ماست نسیم موی تو پیوند جان آگه ماست دو بیت پایانی غزل را نسخهء-ل-پس و پیش کرده است تا بیت تخلص در مرتبهء هفتم قرار گیرد: اگر به سالی حافظ دری زند بگشای که سالهاست که مشتاق روی چون مه ماست به صورت از نظر ما اگرچه محجوب است همیشه در نظر خاطر مرفه ماست با توجه به بیت پنجم،کاملا منطقی است که ترتیب ابیات برابر همهء نسخهها محفوظ بماند: 5.
مطلع: المنة للّه که در مکیده باز است ز آن رو که مرا بر در او روی نیاز است این غزل با توجه به ضبط تنها سه نسخهء خطی و ضعف تألیف ابیات و فقدان موضوع خاص به نظر میرسد که ساخته و پرداختهء یکی از کاتبان اهل ذوق-مخصوصا جعفر الحافظ-کاتب نسخهء-ط-بوده باشد.