چکیده:
هدف مقاله حاضر شناسایی، توصیف و تحلیل جایگاه محتوای دیجیتال اسلامی در خط مشی های «فناوری اطلاعات و ارتباطات» (فاوا) در ایران در سال های 1381 تا 1386 است؛ در تحلیل خط مشی های فاوا از مدل خط مشی گذاری فرایندی استفاده شده است. از جمله اهداف دولت جمهوری اسلامی ایران در برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، توسعه استفاده و کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در بخش های مختلف کشور است. بدین منظور، با توجه به انگیزه های دولت و پس از ابلاغیه «سیاست های کلی نظام در بخش شبکه های اطلاع رسانی رایانه ای» در سال 1380 گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران در دستور کار سیاست های کلان دولت قرار گرفت. در سال 1381 برنامه اصلاح فرآیندها، روش های انجام کار و توسعه فناوری اداری به عنوان یکی از برنامه های هفت گانه اصلی ایجاد تحول در نظام اداری کشور و نیز، آیین نامه ای تحت عنوان توسعه کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات با نام اختصاری «تکفا» توسط هیئت وزیران تصویب شد و از سال 1383 اجرایی گردید. در سال 1385 برنامه تسما (تولید و ساماندهی محتوای الکترونیکی ایران) طرح و در سال 1389طرح تکفا 3 مطرح شده است. تحلیل و ارزیابی خط مشی های محتوایی فناوری اطلاعات و ارتباطات در سال های گذشته بر اساس یک مدل علمی و کلان به لحاظ هزینه ملی و اثر گذاری قطعی بر آینده فرهنگ و ارتباطات در کشور از اهمیت خاصی برخوردار است. بررسی این سیاست ها در قالب شش سوال اصلی مدل فرایندی نشان می دهد که توسعه و پیشرفت در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات نیازمند دو بال زیرساخت و محتواست که این دو بال در کنار هم سبب توسعه و پیشرفت خواهند شد. در جمهوری اسلامی ایران و در برنامه توسعه و کاربری فناوری اطلاعات و ارتباطات نگاه غالب به حوزه زیرساخت معطوف بود و عملا حوزه محتوای الکترونیکی بومی و بالطبع حوزه محتوای دیجیتال اسلامی، مغفول ماند که این مقاله بر اساس مدل تعیین شده، به بررسی محتوای دیجیتال اسلامی در میان برنامه های فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور بین سال های 81 تا 86 خواهد پرداخت.
The purpose of this article is to describe and examine the position of Islamic digital content in the policies of FAVA، (Information and communication technology) in Iran during 1381-1386. To analyze the policies، the process policy-making model has been used. One of the objectives in the economic، social and cultural development program of the Islamic Republic of Iran is the advancement of the use and practice of information and communication technology in different sections of the society. To this end، after the proclamation of the government’s “macro-policies in the field of computer-based information networks” in 1380، the related technology advancement was added to the agenda. In 1381، the reform program implementation guidelines، as one of the seven major administrative development plans، together with relevant regulations called TEKFA (information and communication technology advancement and use) were ratified and presented by the government and came into force in 1383. In 1385، TESMA (Producing and organizing electronic content in Iran)، and in 1389، TEKFA 3 were presented. Evaluating and analyzing the information and communication content policies in recent years by adopting a scientific macro-model is of great significance due to its impact on the future of culture and communication as a national asset. The survey of these policies according to the six questions of the process model lead to the following results: development in information and communication technology requires both a suitable infrastructure and content. In the Islamic Republic of Iran’s information and communication development program، emphasis has been put on the infrastructure، while neglecting the necessity of a local and Islamic view of the content. The article، therefore، provides an overview of the Islamic digital content in information and communication technology programs running in the years 1381-1386، based on the proposed model.
خلاصه ماشینی:
"زیربرنامههای هفتگانه تکفا که برای آنها بودجه در نظر گرفته شده بود، عبارت بودند از دولت الکترونیکی، مهارت دیجیتالی، نیروی انسانی کشور، کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش عالی، کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در اقتصاد، بازرگانی و تجارت، کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در قلمرو فرهنگ، هنر و تقویت خط و زبان فارسی در محیطهای رایانهای و توسعه واحدهای کوچک و متوسط فعال در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات تبصره 13 قانون بودجه 1385 10/2/85 تصمیم نمایندگان ویژه رئیس جمهور الزام دستگاههای اجرایی به ایجاد سامانههای الکترونیکی ارائه کلیه خدمات دولتی نظیر سامانه دبیرخانه الکترونیکی تحت وب و سامانه اخذ الکترونیکی عوارض و قبوض جهت تحقق دولت الکترونیک و کاهش مراجعه حضوری مردم به ادارات نام قانون یا سند زمان تصویب مرجع تصویب موضوع تصویبنامه تغییر نام کمیسیون امور اجتماعی به «کمیسیون امور اجتماعی و دولت الکترونیک" 26/4/84 هیئت وزیران تغییر عنوان کمیسیون امور اجتماعی هیئت وزیران به «کمیسیون اموراجتماعی و دولت الکترونیک" تصویبنامه تشکیل کارگروه مدیریت فناوری اطلاعات و ارتباطات و امنیت 1/9/88 هیئت وزیران تشکیل کارگروه مدیریت فناوری اطلاعات و ارتباطات و امنیت را برای برای بررسی و تصمیمگیری در امور مربوط به سیاستگذاری، پیگیری، هدایت، راهبری و نظارت بر چگونگی پیشرفت فعالیتهای حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و امنیت، اختصاص و هدایت صحیح منابع مالی و بودجـه برای اجرای طرحهای کلان فنـاوری اطلاعات، اصـلاح مقررات، استانداردسازی، فرهنگسازی و ایجاد فضاهای مناسب برای تولید محتوای الکترونیکی، رعایت اصول حاکمیت و توازن بین توسعه و امنیت اطلاعات و دولت الکترونیک سند نظام جامع فناوری اطلاعات 5/10/86 هیئت وزیران مشخصکننده حوزههای راهبردی فناوری اطلاعات و ارتباطات، اهداف بنیادین، جهتگیریهای راهبردی، راهبردها، راهکارهای طی کردن راهبردهای هر حوزه و شاخصها و اهداف کمی جهت تحقق اهداف سند چشمانداز جمهوری اسلامی ایران سیاستهای کلی نظام در بخش شبکههای اطلاعرسانی رایانهای 9/3/80 ابلاغیه مقام معظم رهبری ایجاد، ساماندهی و تقویت نظام ملی اطلاعرسانی رایانهای، توسعة کمی و کیفی شبکة اطلاعرسانی ملی، ایجاد دسترسی به شبکههای اطلاعرسانی جهانی صرفا از طریق نهادها و مؤسسات مجاز، حضور فعال و اثرگذار در شبکههای جهانی و حمایت از بخشهای دولتی و غیردولتی درزمینة تولید و عرضة اطلاعات، ایجاد و تقویت نظام حقوقی و قضائی متناسب با توسعة شبکههای اطلاعرسانی، توسعة فناوری اطلاعات (ویژه حفاظت از اطلاعات)، اقدام مناسب برای دستیابی به میثاقها و مقررات بینالمللی و ایجاد اتحادیههای اطلاعرسانی با سایر کشورها درجهت حفظ و صیانت از هویت و فرهنگ ملی و مقابله با سلطة جهانی."