خلاصه ماشینی:
"با تأثیر حمل و نقل دریایی(کشتی بخار)و راه آهن در روابط استعماری وتراکم سرمایه در انگلیس و لا جرم صدور آن برایکسب سود بیشتر،گشایش عمدهای در مکملکردن اقتصادی مستعمرات پدیدار شد و به همینعلت تجارت جهانی بر خلاف دورۀ استعماری بهشدت رشد کرد:«پیش از دهۀ 1840،اندازۀفعالیتهای اقتصادی بین المللی به نسبت اندک وچشم انداز جریان مبادلات وسیع بین المللی محدود بود و این تا حدی به علت فقدان مازادهایکافی تولید برای صادرات(مگر در بریتانیا)یا بهجهت مشکلات فنی یا اجتماعی حمل انسان وکالا به تعداد یا حجم کافی بود و یا به دلیلموجودی سرمایه گذاری در خارج انباشته شدهبود....
گرچه در بخشی از مجموعۀ سیاستهای لازم برایایجاد شرایط مناسب«موفقیتهایی»به دست آمده،ولی مواردی چون تنزل پیاپی ارزش ریال در برابردلار به آزادسازی قیمتها و ایجاد بدهی خارجی(با توجه به برخی پژوهشهای انجام شده،بینسرمایهگذاری فراملیتیها در یک کشور وبدهکاری بین المللی آن رابطهای مستقیم بافاصلۀ 5 سال وجود دارد)21انجامیده که گرفتاریاقتصادی بزرگی برای دولت و مردم پدید آوردهاست:نخست این که افزایش قیمتها در شرایطشبه انحصاری بازار داخلی،فوق تحمل اکثریتافراد جامعه بویژه حقوق بگیران میباشد؛دوم اینکه بازپرداخت بدهیها دچار مشکل شده و اعتباربین المللی بانکی ایران را زیر سئوال برده است.
دورۀ خود استعماری گرچه بر اثر پدیدار شدنشرکتهای انحصاری فراملیتی در کشورهایصنعتی و گسترش شدید مسایل ارتباطی وحمل و نقل در سطح جهانی و عمومیت یافتنتقسیم کار بین المللی ریشه گرفته در دورۀاستعماری در جهان سوم به وجود آمده،ولیدگرگونیهای فرهنگی آغاز شده در دورۀاستعماری ناشی از دخالت استعمارگران وساختاری شدن آن در جهان سوم،نقشی قاطع درایجاد آن داشته است."