خلاصه ماشینی:
145 آن کعبه که از سکون معافست * * * او را همه گرد خود طوافست آن خانه کعبه که خانه قدم بود * * * آن وقت که وقت در عدم بود ( 1 ) نه بر سر راهش امّ غیلان * * * نه گرد درش سپاه پیلان راهش همه حلّه های در باز * * * بنشسته قریشیان سر باز از فیض نخست زمزم او * * * وز عزّ اساس محکم او رنگ هجرش سواد دلها * * * خاک حرمش مراد دلها خط ملکوت ناودانش * * * بستان ازل بود مکانش دست آبدهِ مجاورانش * * * از زن دِهِ برج کو ترانش مانده همه ساکنانش مادام * * * در سعی و وقوف و طوف و احرام چون دایره هر کجا روی صدر * * * هر روزشْ عید و هر شبش قدر چون نقطه یکی شده وجودش * * * بیت الله اولین حدودش اینک رهِ کعبه شهنشاه * * * کو پخته عشق و سختی راه « خاقانی » از این قدم که هستی * * * در کعبه دل گذر که رستی ( 2 ) هر گه که حدیث کعبه رانم * * * عقل آید و مِی زند زبانم زین نام چو پر کنم دهان را * * * جان بوسه زند سر زبان را دانی که هوای کعبه دارم * * * جان روی نمای کعبه دارم آن کعبه کدام ؟ قبله شرع * * * منسوب به واد غیر ذل زرع ( 3 ) هیچ افتدت ای فتاده بردار * * * کز سرّدلم شوی خبردار آیی به حواله گاه احرام * * * میقاتگه خواص اسلام چون مقدمت از عراق دانند * * * میقات تو ذات عرق خوانند اعمال مناسک ار ندانی * * * از مجتهدانش باز خوانی بینی نقبای عرش صف صف * * * اِستاده میان قاع صف صف ( 4 ) کرده سپه ملائک از پَر * * * بر عالم سایبان اخضر بر بسته مظلّه چون علامات * * * از اجنهه طیور جنات افکنده مِهان حمایل از بر * * * بنهاده سران عمامه از سر لبیک عبارت برونشان * * * سبحانک اشارت درونشان ــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 ـ اشاره به فضیلت کعبه است که پیش از خلقت زمین ، مکان و مکانت کعبه در نظر باری تعالی محفوظ و مکرّم بوده است .