چکیده:
گیلبرت هارمن در مقالة کلاسیک و مهم خود با عنوان «استنتاج بهترین تبیین»، در صدد اثبات این نکته است که همة استنتاجهای استقرایی شمارشی، به استنتاج دیگری با نام «استنتاج بهترین تبیین» باز میگردند. این مقاله و استدلالهای گیلبرت هارمن در آن، از اهمیت ویژهای در فلسفة علم برخوردار است و یکی از منابع مهم در این زمینه به شمار میآید. این مقاله به زبان فارسی ترجمه و منتشر شده است. اما این ترجمه به دلیل کاستیها و خطاهای فاحشی که در آن وجود دارد، نه تنها کمکی به محققان فارسیزبان نمیکند، بلکه آنها را دچار سردرگمی و فهم نادرست مقصود نویسنده میکند. از اینرو، این مقاله، در صدد نشان دادن برخی از این کاستیها و خطاهای ترجمه مزبور است. باشد که راهنمونی برای پژوهشگران و تذکاری برای مترجم مقاله هارمن باشد.
خلاصه ماشینی:
"ترجمه پیشنهادی: ادعای من این است که در مواردی که به نظر میرسد یک استنتاج موجه، مصداقی از استقرای شمارشی است، باید آن استنتاج را مورد خاصی از نوع دیگری از استنتاج قلمداد کرد که من آن را استناج بهترین تبیین» 333 مینامم.
ترجمه پیشنهادی: (1) ما استنتاج میکنیم که او به این دلیل سخنان مزبور را میگوید که به آن باور دارد؛ در اینجا مترجم دو اشتباه اساسی مرتکب شده است و موجب شده است که مقصود نویسنده از اساس وارونه و نامفهوم شود: 1.
آن گونه که مترجم ترجمه کرده، مخاطب حیرتزده میماند که جمله «چون به آن باور دارد » تعلیل برای فعل نادرست ترجمه شده «انجام میدهد» است، یا تعلیل برای فعل «استنتاج میکنیم»؟ با توجه به ترجمه پیشنهادی اهمیت این جمله و ترجمه درست آن در تفهیم مراد نویسنده روشن میشود.
اما نقطه مقابل این سخن صادق نیست؛ یعنی چنین نیست که اگر انسان نوع دیگری از استنتاج غیرقیاسی، که مقصود وی در اینجا اسنتتاج بهترین تبیین است، را تجویز کند، باید از استقرای شمارشی نیز استقاده کند.
اما (2) اگر این موارد را به عنوان استنتاجهای از راه بهترین تبیین توصیف نماییم، میتوانیم توضیح دهیم که چه وقت سزاوار است استنتاجهایی صورت گیرد، استنتاجهایی، که به ظاهر کاربستهای استقرای شمارشی هستند.
ترجمه پیشنهادی: استدلال من این بود که (1) استنتاجهای فراوانی وجود دارد که نمیتوان نشان داد که این استنتاجها کاربستهایی از استقرای شمارشی هستند، بلکه (2) در مواردی که انجام استنتاجهایی که ظاهرا کاربستی از استقرای شمارشی هستند صحیح باشد، در صورتی میتوان آنها را تبیین کرد که این گونه استنتاجها را نمونههایی از استنتاج بهترین تبیین قلمداد کنیم."