Abstract:
یکی از مهم ترین راه کارهای مدیریتی مناطق خشک و نیمه خشک، شناخت و به کارگیری اصول محیطی حاکم بر رفتار ماسه های متحرک به ویژه تپه های برخانی است. برخان ها یکی از رایج ترین اشکال تراکم بادی بوده که از کنش متقابل جریان باد و بستر ماسه نشات می گیرند. تحرک و پویایی این عوارض در مناطق تحت استیلا، کانون تهدید و بحران مراکز سکونتی و ارتباطی بوده و حجم رسوبات، شاخصی از میزان جابجایی آن محسوب می گردد؛ بنابراین دستیابی به میزان حجم برخان می تواند به عنوان شاخصی در جهت شناخت رفتار، نحوه عملکرد و تعیین وضعیت سیستم برخانی عمل نماید. هدف از این پژوهش مدل سازی برآورد حجم تپه-های برخانی جنوب کویر حاج علی قلی با استفاده از مولفه های مورفومتری آن ها و از طریق روش تحلیل آماری رگرسیون غیرخطی ساده و چندگانه است. نتایج مدل سازی حاکی از ارتباط معنی دار توانی بین مولفه های عرض، طول، ارتفاع و مساحت با حجم برخان می باشد که حداکثر ارتباط معنی دار توانی بین حجم و مساحت برخان با ضریب تبیین 993/0 و انحراف معیار برآورد 169/0 وجود دارد. نتایج مدل سازی رگرسیون غیرخطی چندگانه نیز حاکی از روابط معنی دار پارامترهای مورفومتری برخان جهت محاسبه حجم آن می باشد که حداکثر ارتباط معنی دار حاصل ضرب بین حجم با مولفه های مساحت و ارتفاع با ضریب تبیین 999/0 وجود دارد، بنابراین در صورت دستیابی به یکی از پارامتر های مورفومتری، می توان حجم برخان را با استفاده از مدل-های توانی ارائه شده، برآورد کرد و در صورت دستیابی به دو مولفه، حجم برخان را از طریق مدل های مناسب غیرخطی حاصل ضرب با دقت بیش تری محاسبه نمود.
Machine summary:
" 1b ( :boﻣﻘﺪار ﺛﺎﺑﺖ و 1 :bﺗﻮان) Y= bo * X راﺑﻄﻪ (4) ﺟﺪول (3): ﺿﺮاﻳﺐ رواﺑﻂ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻴﻦ ﺣﺠﻢ و ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎی ﻣﻮرﻓﻮﻣﺘﺮی ﺑﺮﺧﺎنﻫﺎی ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﻣﻘﺪار t ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﻲ داری اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر ﻣﻘﺪار ﺿﺮﻳﺐ ﺿﺮاﻳﺐ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻣﻮﻟﻔﻪ 720/0 082/2 910/0 240/0 ﻣﻘﺪار ﺛﺎﺑﺖ ﻋﺮض و ﺣﺠﻢ 000/0 347/42 111/0 847/2 ﺗﻮان 410/0 055/2 600/0 510/0 ﻣﻘﺪار ﺛﺎﺑﺖ ﻃﻮل و ﺣﺠﻢ 000/0 953/03 90/0 027/2 ﺗﻮان 000/0 362/7 90/2 771/51 ﻣﻘﺪار ﺛﺎﺑﺖ ارﺗﻔﺎع و ﺣﺠﻢ 000/0 52/73 280/0 760/3 ﺗﻮان 000/0 461/7 300/0 520/0 ﻣﻘﺪار ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺴﺎﺣﺖ و ﺣﺠﻢ 000/0 626/18 810/0 944/1 ﺗﻮان ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻـﻞ از ﺑﺮرﺳـﻲ ارﺗﺒﺎﻃـﺎت و ﻣـﺪلﺳـﺎزیﻫـﺎی آﻣـﺎری ﻏﻴﺮﺧﻄـﻲ ﭼﻨﺪﮔﺎﻧـﻪ ﺑـﻴﻦ ﺣﺠـﻢ ﺑـﺎ ﻋـﺮض، ـــ ــ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ﻃﻮل، ارﺗﻔﺎع و ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺑﺮﺧـﺎنﻫـﺎی ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎﺗﻲ ﺑـﻪ ﺷـﺮح ﺟـﺪول (4) اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺷـﻜﻞ ﻛﻠـﻲ ﻣﻌـﺎدﻻت آن از راﺑﻄﻪ (5) ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
847/2V=0/042 W ﻣﻌﺎدﻟﻪ (6) راﺑﻄﻪ ﺗﻮاﻧﻲ ﺑﻴﻦ ﻋﺮض و ﺣﺠﻢ ﺑﺮﺧﺎن: 027/2V=0/015 L ﻣﻌﺎدﻟﻪ (7) راﺑﻄﻪ ﺗﻮاﻧﻲ ﺑﻴﻦ ﻃﻮل و ﺣﺠﻢ ﺑﺮﺧﺎن: 760/3V=15/177 H ﻣﻌﺎدﻟﻪ (8) راﺑﻄﻪ ﺗﻮاﻧﻲ ﺑﻴﻦ ارﺗﻔﺎع و ﺣﺠﻢ ﺑﺮﺧﺎن: 944/1V=0/025 A ﻣﻌﺎدﻟﻪ (9) راﺑﻄﻪ ﺗﻮاﻧﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺴﺎﺣﺖ و ﺣﺠﻢ ﺑﺮﺧﺎن: از ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ی ﻧﺘﺎﻳﺞ اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه از آﻧﺎﻟﻴﺰ رﮔﺮﺳﻴﻮن ﻏﻴﺮﺧﻄﻲ ﭼﻨﺪﮔﺎﻧﻪ و رواﺑﻂ ﺟﺪول (4) ﺑﻬﺘـﺮﻳﻦ رواﺑـﻂ ﺟﻬﺖ ﻣﺪلﺳﺎزی ﺣﺠﻢ ﺑﺮﺧﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻌﺎدﻻت (01) ﺗـﺎ (51) ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ در آن اﺑﺘـﺪا ﺑـﻴﻦ ﭘﺎرﻣﺘﺮﻫـﺎی ﻣﺸﺘﺮک ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺪل ﺑﺮ اﺳﺎس ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪ، ﺳﭙﺲ از ﺑﻴﻦ آن ﻫـﺎ ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﺗـﺮﻳﻦ رواﺑﻂ ﺑﺮ اﺳﺎس ارزش رﺟﺤﺎﻧﻲ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎی ﺳﻨﺠﺶ دﻗﺖ ﻣﺪل، ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ."