Abstract:
فعالیتهای پرورشی در مدارس برای تربیت دانشآموزان انجام میشود و تفکر غالب آن است که این فعالیتها به تربیت دینی و اخلاقی میانجامد. هدف این پژوهش آسیبشناسی این فعالیتهاست که میتواند راه را برای برنامهریزان و مسئولان روشن کند. بدین منظور٢٧٣ نفر مربی پرورشی مقاطع گوناگون تحصیلی شهر شیراز در این پژوهش توصیفی مشارکت کردند که به شیوة تصادفی خوشهای انتخاب شدند. ابزار استفادهشده، پرسشنامهای ٥٦ گویهای بود. روایی و پایایی پرسشنامه حاکی از مطلوبیت آن بود. برای پاسخگویی به پرسشهای پژوهش از آزمونهای «اندازهگیری مکرر»، «تیتست» برای گروههای وابسته و مستقل و تحلیل «واریانس یکطرفه» استفاده شد. براساس نتایج بهدستآمده، آسیبهای موجود، برخاسته از ساختار، شیوة اجرا و انگیزش مادی و معنوی مربیان است. میان مقطع تدریس آزمودنیها با دیدگاهشان دربارة ساختار، روش اجرای برنامهها و انگیزش معنوی رابطة معنادار وجود دارد. جنسیت و رستة شغلی با هیچیک از ابعاد ساختاری اجرایی، انگیزش مادی، نیروی انسانی و انگیزش معنوی رابطة معنادار نداشت. متغیر سن با ابعاد یادشده رابطة معنادار نداشت و متأهلان درباره انگیزش مادی نگرش منفیتری داشتند.
Machine summary:
کریمی، نظام آموزشوپرورش را از لحاظ هدف، اصول، مبانی و آرمانها در حد نوشتهها، گفتهها و حتی مصوبات قانونی، دچار کاستی نمیداند، بلکه آن را بسیار غنی و آرمانی دانسته و مینویسد: شاید یکی از اشکالات موجود، همین فاصلة فزاینده بین اهدف آرمانی و واقعیتهای جاری باشد؛ چون با نگاه اجمالی به قانون، اهداف و وظایف آموزشوپرورش(مصوب مجلس شورای اسلامی در 1366)و کلیات تغییر نظام آموزشوپرورش (مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی در 1366) درمییابیم؛ به آنچه ازنظر جنبههای ارزشی، اخلاقی، فرهنگی، اعتقادی و سیاسی، خواهان انتقال و ترویج آن به نسل آینده هستیم، بهنحو شایسته توجه شده است؛ پس علت پیدایش گسست فزاینده میان اهداف و برنامهها ازیکسو و انتظارات تربیتی ازسویدیگر چیست؟ چرا بین آنچه در میدان نظر و «قصد» بیان شده و آنچه در میدان «عمل» و «اجرا» صورت میگیرد با آنچه در بازده نهایی«کسب» میشود ارتباط معناداری وجود ندارد؟ چرا بین آنچه در برنامههای آموزشوپرورش و کتابهای درسی «قصد» کردهایم و آنچه دانشآموزان در رفتار خود کسب کردهاند، نهتنها فاصلهای وسیع، بلکه بعضا تعارضی عمیق وجود دارد؟ (کریمی،1383، ص 14ـ15) سبب وجود این شکاف در عرصة نظر و عمل افزون بر صرف هزینههای فراوان همچون نیروی انسانی، وقت، بودجه و برگزاری مراسمها و مناسبتهای مذهبی و نیز مسابقات گوناگون قرآن، نهج البلاغه، احکام و...
با توجه به تحلیل عامل اکتشافی صورت گرفته و بر اساس نظر مربیان پرورشی شرکتکننده در این آزمون، فعالیتهای پرورشی و نیز نهاد امور تربیتی بهترتیب در چهار بعد ساختاری ـ اجرایی، نیروی انسانی، انگیزش مادی و انگیزش معنوی آسیبپذیرند؛ بدینمعنا که ساختار تفکیکی آموزش از پرورش و نیز شیوههای اجرا، ازنظر مربیان تربیتی سبب بیشترین آسیب میشود.