Abstract:
این مطالعه درصدد است به برساخت معنایی و بازنمایی زن در سینمای ایران بپردازد. بر همین اساس، سه فیلم سینمایی سگکشی، چهارشنبهسوری و کافهترانزیت به عنوان میدان و نمونه مطالعه بر اساس روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدهاند. چارچوب نظری این مطالعه مبتنی بر نظریهی بازنمایی است و از روش تحلیل نشانهشناختی نیز برای تحلیل و تفسیر دادهها استفاده شده است. بر اساس نتایج پژوهش، از آنجا که قدرت بهطور تاریخی، اجتماعی و نمادین در دست مردان است، بنابراین مفاهیم و مقولات فرهنگی بر اساس نظام مردانه تعریف شده و مفاهیمی ذاتا مذکرند. این مفاهیم و مقولات در دنیای زنان دارای معانی نامتعارف و گاه متضاد میباشند. برای زنان مفاهیمی مانند احقاق حق، تساویطلبی، استقلال، قدرت، رشد، وفاداری بر اساس بهایشان برای مردان در نظر گرفته میشوند. در واقع، زنان دارای هویتی تابع و غیرمستقل هستند. به این ترتیب، زنان برای پیشرفت و تغییر در زندگی خود نه تنها با موانع ساختاری و اجتماعی روبرو هستند، بلکه ساختار نظام مردسالاری همچون وجدان در اعماق ذهن و اندیشه آنها جای گرفته و حتی در زمان عدمحضور خود نیز پیام قدرتمندی برای زنان میفرستد و به آنها یادآوری میکند که طبق دستورات عمل کنند.
Machine summary:
"تعالی «گلرخ کمالی» به عنوان نمایندهای از زنان نویسنده و روشنفکر، با اینکه جسم و روح و غرورش مورد تجاوز قرار میگیرد، اما دست از کار نمیکشد او در یک دیالوگ اعلام میکند اگر تا آن لحظه طلبکاران را راضی کرده است اما از این لحظه به بعد برای ثابت کردن خودش به خودش و نه به خاطر هیچ کس دیگر، میخواهد کاری را که شروع کرده به پایان برساند.
در این فیلم ریحان فقط در نقش سنتی زنانه همچون مادری و همسری ظاهر نمیشود، بلکه فعالانه نقشهای اجتماعی را به عهده میگیرد و محدوده فضاهای سنتی کنش خود را نقض میکند و با به چالش کشیدن روابط قدرت مردسالارانه از طریق ابزارهای مقاوت و اعمال قدرت میکوشد تعریف جدیدی از مناسبات جنسیتی ارائه دهد.
جدول 7: زن و مرد از نگاه یکدیگر در فیلمهای مورد نظر زن از نگاه مرد مرد از نگاه زن ناموس عامل بهبود تصویر زن در جامعه و نزد خویش معشوق عامل اعتماد به نفس مادر فعال همسر بیمهی زندگی ظریفه مهاجم ضعیفه مقتدر کمظرفیت مسلط احساساتی استواری عمل و اندیشه غیر منطقی منطق کم عقل تعقل وسیلهای در خانه پشتوانه ابزاری بیرون از خانه قاطعیت تکلیف حق فدایی کفایت انفعال استقلال مصرف تولید خواندن راه و شیوهی عمل غایتنگری عاطفه تفکر بدین ترتیب زنان برای برخورد با نگرانیهای خود لازم است روابط خودشان را تغییر دهند و در عین حالی که قواعد زنان را توسعه میدهند، قاطعیت و اظهار وجود را بیاموزند، ارزش خود را حفظ کنند، صلاحیت، لیاقت خویش را افزایش دهند و آنگاه که احساس بهتری نسبت به خود پیدا کردند، با مشکلات ارتباطی صریحتر برخورد کنند."