Abstract:
یکی از مسائل مهم در حوزه نقد ادبی و هرمنوتیک ، تعیین هدف خواندن متن است . بحـث بـر سر این است که از چهار عامل اصلی مولف ، مفسر، متن و زمینه تاریخی کـدام یـک بیشـترین نقش را در فرایند خواندن متن ایفا میکنـد. هیـرش کـه بـه پیـروی از فیلسـوفان هرمنـوتیکی رمانتیک از نظریه قصدگرایی جانبداری میکند بر این باور است که هدف خواندن متن دستیابی به قصد مولف است . مفسر یا خواننده در پی این است که معنای تعین یافته در ذهـن مولـف را بازتولید کند. اما بسیاری از ناقدان ادبی و فیلسوفان هرمنوتیکی نظیر بارت ، گادامر و دریـدا در ١٣٣ برابر این نظریه صف آرایی میکنند و با وجود اختلاف دیـدگاه هـایی کـه بـا یکـدیگر دارنـد، میتوان آنها را در طیفی قرار داد که به «نظریه استقلال معناشناختی متن » شهرت یافته است . بر طبق این رویکرد، متن دارای معنایی از پیش تعین یافته نیست تا خواننـده یـا مفسـر بـه دنبـال کشف آن باشد. فهم ، فرایندی تولیدی است نه بازتولیدی و هدف خواندن متن گـوش سـپردن به سخن متن نیست بلکه شنیدن سخن متن است . در این مقاله بر آنیم تا ضـمن طـرح دلایـل مدافعان استقلال معناشناختی متن ، نقد هرش را بر این دلایل بیان کنیم .
Machine summary:
قصدگرایی با پیوند زدن معنای متن به قصد مؤلف بر این باور اسـت کـه مـتن معنایی از پیش تعین یافته دارد و هدف خواندن متن دستیابی به این معنای متعین است .
اشکال دیگری که به قصدگرایی وارد شده این است که خواندن متن برای دسـتیابی بـه مراد و مقصود مؤلف کوششی بیثمر است ؛ زیرا معنای مقصود مؤلف ، شخصی است و مفسر هیچ گاه نمیتواند با اطمینان بگوید که این همان معنایی است که مؤلـف هنگـام نگارش اثرش قصد انتقال آن را داشته است .
پاسخ شلایر ماخر به مدعای نخسـت ایـن اسـت کـه معنای مقصود مؤلف اگرچه شخصی است ، میتوان با توسل بـه روشـهای تفسـیری – به خصوص تفسیر روانشناختی – به دنیای درونی مؤلف راه یافت و آن معنای شخصی را فهم کرد.
امـا فرایند این همانی {یعنی} تولید زبـانی و تـاریخی هماننـدی، بـرای او فقـط یـک پیش شرط مطلوب برای عمل حقیقی فهم است که در نظر او این همانی با خواننده اصلی نیست ؛ بلکه قرار دادن خود در همان جایگاه مؤلف است کـه بـدین وسـیله متن به عنوان تجلی منحصر به فرد حیات مؤلـف آشـکار مـیشـود ,Gadamer).
جریـان نقـد ادبـی نـو و نیـز هرمنوتیک پسامدرن به استقلال معناشناختی متن باور دارند؛ به ایـن ترتیـب ، مهمتـرین ویژگی قصدگرایی این است که متن یک معنای از پیش تعـین یافتـه دارد و تنهـا عامـل تعین بخش معنا قصد مؤلف است .
Barthes, Roland; The Death of the Author, published in Authership from Plato to Postmodernity: A Reader, edited by Sean Burke, Edinburgh University Press, 1995.