Abstract:
مطالعات تجربی انجام شده در حوزه فرهنگ دانشگاهی در ایران نشان از جامعه پذیری و فرهنگ پذیری دانشگاهی ناکارآمد و منفعل دانشجویان و جدایی و بیگانگی آنها از ساختار، فرایند و فرهنگ دانشگاهی مطلوب دارد. احساس و نگرش بی قدرتی، بی هنجاری، انزوای اجتماعی و در کل بیگانگی از خود، فرایند تحصیل، فضای دانشگاه، اساتید و دیگر دانشجویان به طور فزاینده در اندیشه و احساس طیف قابل توجهی از دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم انسانی و اجتماعی رواج یافته است. پژوهش حاضر با الهام از روش شناسی تلفیقی به دنبال آن است تا پدیدار شناسی تجربه بیگانگی تحصیلی و دانشگاهی را از منظر دانشجویان و بر اساس تجربه زیسته و روایت آنها باز سازی و تشریح کرده و ضمن نشان دادن ویژگی و عوامل اجتماعی درونی و بیرونی موثر بر این تجربه، سنخ شناسی از نوع و میزان آن به دست داده و در نهایت استراتژی ها و واکنش دانشجویان به این تجربه را آشکار سازد. طراحی تحقیق مبتنی بر مصاحبه های نیمه ساخت یافته کیفی است که در سنت نظریه مبنایی با حدود 40 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم انسانی و اجتماعی شهر تهران انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد مولفه های اصلی تجربه بیگانگی تحصیلی و دانشگاهی ضمن ارتباط و تاثیرپذیری مستقیم از سیاست فرهنگ، آثار و پیامدهای اجتماعی، روانی و اقتصادی مهمی در زندگی دانشجویان دارد. فاصله گزینی یا بیگانگی دانشگاهی هدفمند، تطابق گزینشی با انتظارات و هنجار های شناختی دانشگاهی و ایجاد هماهنگی و تعادل بین نیاز ها و ارزش های شخصی با خود دانشگاهی و رسمی (خرده فرهنگ شاگرد اولی ها) گونه های عمده تجربه بیگانگی و استراتژی های مواجهه با آن برای دانشجویان محسوب می شوند.
Machine summary:
چه درصدد تولید متخصص باشیم (انسان متخصص و دانشمند)، یا در تکاپوی پرورش انسان فرهیخته ، فرزانه ، حکیم و خردمند (انسان فرهنگی و اخلاقی) یا کاربلد و تکنسین (انسان اقتصادی) و یا میل به تکثیر مکانیکی کارگزاران میدان سیاست و دیوانسالاری (انسان سیاسی)، لازم است اجتماع ، فرهنگ و سازمان دانشگاهی مؤثر و مولدی داشته باشیم که در آن ، پیوند استاد ـ دانشجو دغدغه اصلی و رسالت خود را تولید فهم و دانش بداند، اما انسان بیگانه شده از خود، بیگانه از فرایند تحصیل و غریبه با انسان دانشگاهی ایدئال ـ به منزله یک افق و مبنا برای کنش دانشجویان ـ چگونه میتواند نقش مؤثر فصلنامه علمی «مولد» علم و فرهنگ و ارائه دهنده «راه حل » برای مسائل جامعه را ایفا کند؟ -پژوهشی پژوهش های صورت گرفته در مورد دانشگاه های ایران طی دو دهه اخیر، مشخص میکند که به جای درونیکردن ارزش ها، نگرش ها و هنجارهای مناسب با فرهنگ جهانی دانشگاهی دوره شچماهراه رم ٤ مطلوب و مؤثر، شاهد بیگانگی دانشجویان از ساختار، فرایند و فرهنگ دانشگاهی مورد دلخواه زمستان ١٣٩٠ کارگزاران عرصه علوم اجتماعی ـ انسانی هستیم .
(
, 
, 
)
