Abstract:
تا پیش از دورة مغول منازعه های درونی شهرهای ایران بیشتر جنبه مذهبی داشت ، اما پس از یک دوره استیلای مغولان چنین منازعه هایی صورت اجتماعی به خود گرفت . آنچه بیش از همه حیات اجتماعی این دوره را تحت تاثیر خود قرار میداد، قدرت فراوان ایلات بود که به صورت واحدهای لشکری در داخل شهرها یا نواحی پیرامون آن ها مستقر بودند. در نتیجه ، رابطه اقتصادی قدیمی میان شهر و نواحی پیرامونی آن با امنیت عمومیشهرها نیز گره خورد و در این شرایط جدید دروازة شهر نسبت به دوره های قبل اهمیت و حساسیت بیشتری یافت ؛ زیرا محله هایی که دروازه های شهر را در اختیار خود داشتند، از این پس ، بیش از آنکه با دیگر محلات پیوند داشته باشند، با یک پدیدة بیرون از شهر مرتبط میشدند و از این طریق قدرت خود را برای هماوردی با دیگر محلات که آن ها نیز چنین شرایطی را داشتند، مهیا میکردند. شیراز قرن هشتم هجری، تحت تاثیر این شرایط ، شاهد کشمکش های پرخسارتی میان محلات بود که با دخالت نیروهای بیرون از آن فزونی مییافت و با جای سپردن یک دودمان به جای دودمانی دیگر همراه بود.
Machine summary:
ایشان به این نکته توجه نکرده اند که ناآرامیهای نیمۀ اول قرن هشتم شیراز موجب تغییرهای پیدرپی در موقعیت و نام محلات و دروازه ها موجب تعارض های درون شهری شده است ؛ موضوعی که در آثار مورخانی مانند کتبی و حافظ ابرو دیده میشود.
حافظ ابرو (ف ٨٣٤ق ) در مورد چگونگی قدرت گیری شیخ ابواسحاق اینجو و نقش شیرازیان در آن مینویسد وی با کمک اهالی محلات درب حقیقت ، موردستان ، دربندان ، درب استخر و درب تاج الدین ، شبانه لشکریان چوپانی را از شیراز فراری داد (حافظ ابرو،٢٩/١٣٨٠:١-١٣٠).
بهترین و دقیق ترین گزارش از از حضور محلات شیراز -که ریاست آنان با کلوها بود- در قدرت گیری شیخ ابواسحاق اینجو و فراری دادن سپاهیان ملک اشرف چوپانی، نویسندة کتاب زبده التواریخ ، روایت کرده است .
به نظر میرسد یک جابه جایی قدرت از محلۀ دروازه کازرون به محلۀ موردستان در شیراز قرن هشتم هجری صورت گرفته باشد؛ این زمانی اتفاق افتاده است که رئیس تاج الدین ، که روزگاری اعظم کلویان شهر بود، در پی قتل کودکی، جایگاه خویش را از دست داد و مورد تنفر شیرازیان قرار گرفت که البته منابع در این مورد صراحت ندارند.
امیر مبارزالدین محمد مظفری متوجه همدستی محلۀ دروازه کازرون ، کلو فخرالدین و رئیس تاج الدین با سپاهیان اینجو شد، بنابراین آنان را به همراه فرزند شاه ابواسحاق اینجو، که به هنگام فرار او در شیراز مانده بود، به کرمان فرستاد.
گزارش های حافظ ابرو حکایت از همراهی محلۀ دروازه کازرون ، که پیشوای آنان به دست مظفریان به قتل رسیده بود، و کلوحسین از محلۀ بال گود با سپاهیان آل اینجو دارد (١٣٨٠ :٢٦٨/١- .