Abstract:
منصور شعبانی [1] تاریخ دریافت: 30/8/90 تاریخ تصویب: 20/5/92 چکیده این مقاله درصدد توصیف ویژگیهای خلأ نحوی در زبان فارسی بر اساس مطالعات انجامشده در این زمینه در سایر زبانهاست. با بررسی خلأ نحوی در زبان فارسی درمییابیم که خلأ نحوی در زبان فارسی دارای شباهتها و تفاوتهایی با خلأ نحوی در سایر زبانهاست. ویژگیهای بارز خلأ نحوی در زبان فارسی عبارتند از: وجود رابطۀ تقابلی بین عناصر باقیمانده در همپایۀ خلأدار و عناصر متناظر در همپایۀ پیشین، امکان حذف برخی از عناصر درون گروه فعلی بههمراه فعل، تکریری بودن خلأ نحوی، ضرورت توازن آرایش سازهای در بند مرجع و بند خلأدار، امکان وقوع خلأ نحوی در ساختهای تفضیلی و همچنین امکان وقوع آن در جایگاه میانی همپایۀ دوم و ضرورت همسانی مشخصههای زمان و عدم ضرورت مشخصههای مطابقه در همپایهها. واژههای کلیدی: خلأ نحوی، تقابل، بند خلأدار، باقیمانده، توازن [1] استادیار زبانشناسی همگانی، دانشگاه گیلان؛ mansour_shabani225@yahoo.com
Machine summary:
1 gapping 2 Ross 3 coordinate structure 4 gap 5 antecedent 6 remnants 7 correspondents 8 correlates 9 contrast pairs 10 Repp ١١ دستوری و یا نادستوری بودن تمام مثال های ارائه شده در ایـن مقالـه بـا قضـاوت زبـانی گویشـوران متعـددی از زبـان فارسی محک خورده اند و به هیچ روی قضاوت صرف نگارنده نمی باشد.
شعبانی (١٣٩٠) نیز با ارائۀ شواهد متنوع استدلال می کند که در زبـان فارسی حذف فعل در همپایۀ نخست با حذف فعل در همپایـۀ دوم متفـاوت اسـت و ایـن دو حذف دو پدیدة نحوی مجزا یعنی به ترتیب ارتقای گـرة راسـت و خـلأ نحـوی بـه حسـاب می آیند و هر دوی آنها نباید ذیل یک قاعده (خلأ نحوی ) گنجانده شـوند و ادعـا کـرد کـه این قاعده به صورت دوسویه یعنی پیش رو و پس رو عمل می کنـد.
جکنـداف ١٠ (١٩٧١) و جانسـون 1 Neijt 2 Hankamer 3 Koster 4 Besten 5 Johnson 6 McShane 7 Kang 8 Repp 9 Alzaidi 10 Jackendoff Text [14] ed.
بـه عقیـدة نگارنـده ، تعیین تقابل برمی شمرد: همان طور که مثال های زیر نشان می دهند، در زبان فارسی در مـوارد انـدکی امکـان حضـور (الف ) برجسـتگی ١، (ب ) تقابـل غالـب ٢، (ج ) عضـویت در یـک مجموعـه ، (د) بسـته بـودن چهار باقی مانده در بند خلأدار وجود دارد.