Abstract:
مقاله حاضر تلاش میکند تا با بررسی اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) و حسنالبنا به مبانی اندیشه سیاسی، وجوه اشتراک و تمایز رهبری مذهبی در ایران و مصر بپردازد. با عنایت به این موضوع، فرایند تاسیس دولت و نظام سیاسی در ایران و مصر، از مباحث مهم و درخور توجه پژوهشگران و محققین این حوزه است. پژوهش ضمن بررسی گفتمان سیاسی در اندیشه امام خمینی(ره) و حسن البنا، کوشش میکند با خوانشی از اندیشه دو رهبر سیاسی–معنوی، علل موفقیت امام خمینی(ره) و ناکامی نهضت حسنالبنا در تأسیس نظام سیاسی را نشان دهد. پژوهش در صدد پاسخ دهی به این سوال اساسی است که، گفتمان سیاسی امام خمینی و حسن البنا چه بوده است، چرا نتایج یکی به تشکیل نظام سیاسی انجامیده و دیگری اینگونه نشده است؟ نگارندگان بر این باور هستند که، تفاوت در مبانی اندیشه سیاسی و کارکرد دالهای گفتمانی شکل گرفته در اندیشه هر دو رهبر دینی، سبب به ثمر نشستن گفتمان امام(ره) و به نتیجه عملی نرسیدن گفتمان حسن البنا شده است.
Machine summary:
پژوهش در صدد پاسخ دهی به این سؤال اساسی است که ، گفتمان سیاسی امام خمینی(ره ) و حسن البنا چه بوده است ، چرا نتایج یکی به تشکیل نظام سیاسی انجامیده و دیگری این گونه نشده است ؟ نگارندگان بر این باور هستند که ، تفاوت در مبانی اندیشه سیاسی و کارکرد دال های گفتمانی شکل گرفته در اندیشه هر دو رهبر دینی، سبب به ثمر نشستن گفتمان امام (ره ) و به نتیجه عملی نرسیدن گفتمان حسن البنا شده است .
1. مقدمه مبانی فکری و اندیشه سیاسی امام خمینی(ره ) در نهایت منجر به تأسیس دولت و نظام سیاسی متکی بر اندیشه سیاسی تشیع در ایران شد؛ از سوی دیگر جمعیت اخوان المسلمین مصر به رهبری حسن البنا که از جماعت اسلامی سنی معاصر شناخته شده است .
در واقع این پژوهش به مقایسه اندیشه های سیاسی امام خمینی(ره ) و حسن البنا در چارچوب نظریه تحلیل گفتمان میپردازد.
این نظریه به تحلیل شیوه ای می پردازد که طی آن سیستم های معانی یا گفتمان ها، فهم مردم از نقش خود در جامعه را شکل میدهند (دین پرست ، ١٣٨٩: ٣٢) از این دیدگاه قابلیت تبیین ساختار درونی یک اندیشه ، توضیح چگونگی جذب مفاهیم جدید در یک گفتمان و تغییر و تطبیق آن ها در مفصل بندی جدید، توضیح رقابت و غیریت سازی بین گفتمان ها در شرایط سیاسی-اجتماعی جامعه ، تبیین نقش رهبران در تحقق و شکل گیری گفتمان ها و سرانجام توضیح تحول و فرایند افول گفتمان های مسلط و غلبه گفتمان های جدید از مزایای الگوی تحلیلی لاکلا و موفه است (بهروزلک ، ١٣٨٦: ٥٥٥).