Abstract:
به دیاسپورا یا جامعه مهاجران ، در عصر حاضر بسیار توجه شده است . حضور جوامع مهاجر در کشورهای «جهان اولی » و مشکل های ناشی از ناسازگاری فرهنگی سبب ورود محققان بسیاری به این حوزه شده است . چند ویژگی برای تعریف جوامع دیاسپورایی یا مهاجر از سوی پیشروان نظریه پردازی این حوزه درنظر گرفته شده است . مهم ترین این ویژگیها، نحوة تلقی و ارتباط این جوامع با سرزمین مادری است . مقاله حاضر بر آن است تا با تکیه بر نظریه «میل به خانه» آوتار برا به بررسی چگونگی بازنمایی روایی رابطه جامعه مهاجر با سرزمین مادری در رمان مناره اثر لیلا ابوالعلی، نویسندة سودانی الاصل مقیم انگلستان بپردازد. این رمان نویس مسلمان سودانی ، با تکیه بر دانش و آگاهی خود «از درون فرهنگ و تمدن اسلام » و همین طور با بهره گیری از تجربه زندگی در غرب ، در رمان مناره ، تصویر و تفسیر بدیعی از جامعه مهاجران ارائه کرده است . وی با استفاده از مفهوم اختصاصی امت اسلامی که در فرهنگ های دیگر بیگانه است ، راهی کاملا جدید برای مهاجران مسلمان ، به ویژه زنان مسلمان برای مقاومت در برابر «دیگری سازی » و «به حاشیه رانده شدن » در کشور میزبان و حفظ هویت فرهنگی اصیل فرد مهاجر، پیش رو نهاده است .
Machine summary:
"ابوالعلی با ظرافت در طرح رمان خود، تمامی عناصر لازم را برای هدایت نجوا به سوی نقطۀ اوج تصویر خیالی اش از سرزمین مادری و خانه در سرزمین بیگانه فراهم کرده است تا درنهایت به هدف خود- که برجسته کردن خیالی بودن و درنتیجه تحقق ناپذیربودن و اتکاناپذیربودن این تصویر است - دست یابد و وی را به سمت تلاش برای یافتن عناصر قابل اتکا برای بناکردن هویت خود رهنمون شود.
ابوالعلی با کشاندن رابطۀ نجوا و انور به لندن ، بر آن است تا وجوه دیگر این رابطه را در بیرون از دایرة هویت اجتماعی هردوی آن ها و در یک فضای جدید- که همان «فضای سوم » هومی باباست - بررسی کند.
هرچند از نظر نجوا این اجتماع جدید، شکل تازه ای از همان احساس نیاز همیشگی او به خانۀ از دست رفته و جامانده در خارطوم است ، دو پرسش اصلی این است که تفاوت این اجتماع جدید با جامعۀ دیاسپورایی مبتنی بر ملیت چیست و مزیت های آن کدام ااند؟ دیگر آنکه آیا این اجتماع جدید می تواند آرامش و احساس امنیت و رضایت آرمانی را برای نجوا فراهم بیاورد؟ در آخر اینکه آیا نویسنده با برجسته کردن رابطۀ دوگانۀ امت اسلامی - ملت در دوران پس از یازدهم دسامبر، معنای خاصی را درنظر داشته است ؟ تفاوت اصلی امت و ملت در این است که اولی ، فراسرزمینی است و مشمول مرزهای قراردادی نیست ."