Abstract:
تفسیر صافی اثر ارزشمند ملا محسن فیض کاشانی، از تفاسیر مهم و مشهور روایی شیعه است که با استفاده از احادیث و روایات معصومین(ع)، در قرن یازدهم هجری نگارش یافته است. در این نوشتار، دربارۀ روش تفسیری فیض کاشانی در تفسیر صافی و چگونگی استفادۀ وی از روایات معصومین(ع) در شرح و تبیین آیات قرآن کریم، سخن به میان آمده و این مطلب به اثبات رسیده است که با وجود روایی بودن این تفسیر، روش تفسیری فیض در این تفسیر، روشی آمیخته با روایت و درایت است. نکتۀ تأکیدی این پژوهش، استفادۀ فیض بهعنوان دانشمندی نوگرا در مکتب اخباریگری، از روش تفسیری رواییـ اجتهادی است. روش تحقیق در این پژوهش، بهصورت کتابخانهای بوده و در آن، مراحل سهگانۀ توصیف، تحقیق و تبیین طی شده است. تفسیر صافی اثر ارزشمند ملا محسن فیض کاشانی ، از تفاسیر مهم و مشـهور روایـی شـیعه است که با استفاده از احادیث و روایات معصومین (ع)، در قرن یازدهم هجری نگارش یافتـه است . در این نوشتار، دربارة روش تفسیری فـیض کاشـانی در تفسـیر صـافی و چگـونگی استفادة وی از روایات معصومین (ع ) در شرح و تبیین آیات قرآن کریم ، سخن به میان آمده و این مطلب به اثبات رسیده است که با وجود روایی بودن این تفسیر، روش تفسیری فیض در این تفسیر، روشی آمیخته با روایت و درایت است . نکتة تأکیدی این پژوهش ، استفادة فـیض به عنوان دانشمندی نوگرا در مکتب اخباریگری، از روش تفسیری روایی ـ اجتهـادی اسـت . روش تحقیق در این پژوهش ، به صورت کتابخانه ای بوده و در آن، مراحل سه گانة توصـیف ، تحقیق و تبیین طی شده است .
Machine summary:
"فیض گاهی به شرح مفردات آیات قرآن ی م پردازد و سپس روایات یا گفتار مفسران را ذکر می کند؛ برای مثال، می توان به آیة «لو یجدون ملجأ أو مغارات أو مدخلا لولوا إلیه و هم یجمحون» (توبه : ٥٧) اشاره کرد کـه مفسـر سـه کلمـة «ملجـأ» و «مغارات » و «مدخل » را شرح داده است و سپس ، گفتة علی بن ابراهیم قمی را در ایـن زمینه بیان کرده و بعد از آن، روایی ت را از مجمع البیان به نقل از امام باقر(ع) در معنـای «مدخل » بازگو می کند.
١) در جاهایی از تفسیر نیز، کشف کامل مقصود آیه ها ما را به ذکر بعضی اسـرار وادار کرده که در این گونه مسائل ، کسی که اهل سر نیست ، مبادرت به انکار نکند و مطالب را به اهلش واگذارد؛ زیرا هر چیز اهل مخصوص به خود دارد؛ البته در این اسرار نیـز از دانش های ی ب کران ائمه اطهار(ع) بهره گرفته و از عبارات و اسرار مکنونشان استنباط کردهایم و هرچه داریم ، بهرههایی است از اشارات خـود آنـان کـه نتیجـة اخـلاص و ارادت و محبت و نوشیدن عصارة حقیقت بوده و خداوند را شکرگزاریم ؛ برای مثـال، •• •• •• •• •• •• •• می توان به آیة «ذلک بأنهم قالوا للذین کرهوا ما نزل الله سنطیعکم فـی بعـض الـأمر و اللـه یعلم إسرارهم » (محمد: ٢٦) اشاره کـرد کـه فـیض بـه بیـان اسـرار آیـه مـی پـردازد و می نویسد: «فی الکافی عن الصادق(ع) فی هذه الآیة قـال: "فـلان و فـلان ارتـدا عـن الایمان فی ترک ولایة امیرالمؤمنین (ع )."