Abstract:
منطق فازی ریاضیات مناسب را برای تصمیم گیری در محیط عدم اطمینان مانند انجام قضاوت های حرفه ای فراهم ساخته است . یکی از این موقعیت ها ارزیابی ریسک های حسابرسی می باشد. حسابرسی مبتنی بر ریسک در سال های اخیر پرچم دار مبارزه با فساد بوده است . مرکز ثقل حسابرسی مبتنی بر ریسک ، ارزیابی درست و اصولی ریسک است . این ارزیابی توسط حسابرس می تواند مستقیما بر اثر بخشی و کارآیی حسابرسی تاثیر گذارد. فرآیند ارزیابی این ریسک به عنوان چهارچوب محوری ،کیفیت حسابرسی و اثربخشی کل حسابرسی را ارتقاء خواهد داد و منتج به یک تغییر ضروری در عملیات حسابرسی می شود. در این تحقیق با استفاده از تئوری فازی به طراحی مدل ریسک حسابرسی پیشنهادی استانداردهای حسابرسی با استفاده از نظر خبرگان حسابرسی پرداخته شده است . برای این منظور از توابع مثلثی و برای فازی زدایی از روش گرانیگاه استفاده شده است . برای استنتاج فازی نیز از روش میدانی استفاده شد. الگوریتم مدل سازی مبتنی بر سه موتور استنتاج فازی (برای سه ریسک حسابرسی ، ذاتی و کنترل ) می باشد و سطوح متغیرهای کلامی برای خروجی ها به پنج سطح می رسد. برای هر موتور استنتاج به ترتیب ٢٥ ،٢٥ و ١- استاد دانشگاه تبریز٢- دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات Nikoomaram@srbiau.ic.ir٣- دانشجوی دکترای حسابداری دانـشگاه آزاد اسـلامی واحـد علـوم و تحقیقـات (نویـسنده مـسئول و طـرف مکاتبـه ) Z_hajiha@yahoo.com21٨١ قانون اگر – آنگاه نوشته و توسط خبرگان ریسک حسابرسی کشور تایید شده است .مدل ریسک فازی طراحی شده سپس با استفاده از روش آزمون همه قوانین استنتاج و تحلیل حساسیت اعتبار سنجی شد و مورد تایید قرار گرفت . در انتها مدل پیشنهادی این تحقیق در یک شرکت واقعی تولید کننده کاشی برای سال١٣٨٧ اجرا گردید. نتایج اجرای مدل با نتایج حاصل از چک لیستی که ریسک های واقعی شرکت را ارزیابی نمود، مقایسه شد. نتیجه نشان می دهد که نتایج ارزیابی ریسک های حسابرسی در انطباط کامل با نتایج واقعی است در حالی که در ارزیابی حسابرسان شرکت در برخی موارد مغایراتی با نتایج واقعی مشاهده می شود.
Machine summary:
به دليل ويژگي هايي که اشاره شده و وجود عنصر قضاوت و ابهام در ارزيابي ريسک ، هدف تحقيق حاضر، ساختن مدل ريسکي است که به ارزيابي دقيق تر ريسک هاي مجله مهندسي مالي و مديريت پرتفوي مالي .
نظريه فازي داراي اين ويژگي اساسي است که قضاوت را تحت شرايط عدم اطمينان امکان پذير مي سازد (مانند شرايط قضاوت درباره ارزيابي ريسک ها در حسابرسي ) و از اصطلاحات فاقد دقت در معاني (مانند ريسک پايين ، متوسط ، بالا)که انسان خبره در قضاوت هايش از آنها بهره مي گيرد، استفاده مي کند(بافنده ،١٣٨٦).
در ساير رشته هاي مرتبط نظير مديريت ، برخي تحقيقات در زمينه کاربرد منطق فازي براي مدل سازي انجام شده است که در ادامه به برخي از آن ها به اختصار اشاره مي شود: صفري (١٣٨١) در تحقيقي با عنوان «ارائه تکنيکي به منظور شناسايي موقعيت استراتژيکي شرکتهاي فراهم کننده خدمات اينترنتي با توجه به مدل دلتا – رويکرد فازي » تکنيکي در جهت شناسايي موقعيت استراتژيکي شرکت ها ارائه نموده است .
تابستان ١٣٨٩ ٣-٤- الگوريتم مدل سازي در اين تحقيق ، ريسک حسابرسي طبق طبقه بندي بيتي و همکاران (٢٠٠٢) به دو طبقه محوري تقسيم شده است : "مبناي واحد تحت حسابرسي " و "مبناي حسابرس "١٥.
تابستان ١٣٨٩ ارزيابي ريسک عدم کشف اين شرکت بر اساس مدل طراحي شده فازي اين تحقيق انجـام پذيرفت : مرحله اول – تعيين عوامل تاثير گذار بر ريسک حسابرسي به مدير پروژه حسابرسي شرکت مزبور عوامل تاثير گـذار بـر ريـسک حـسابرسي بـه تفکيک دو طبقه مبناي حسابرسي و مبناي واحد تحت حسابرسي ارائه شد.