Abstract:
زندگی بخشیدن به اشیاء، پدیدههای طبیعت، و مفاهیم انتزاعی را آنیمیسم میگویند که از طریق اعطای ویژگیهای فیزیکی یا روانشناختی حاصل میشود. بارزترین گونۀ آنیمیسم، انساندیسی است؛ اما مانندگی به حیوان یا گیاه و یا ساختن شکلوارههای ترکیبی نیز بخش عمدهای از آنیمیسم را به خود اختصاص میدهند. صادق چوبک (1295- 1377ش) از نویسندگان معاصر ادبیات فارسی است که به این مقوله توجه شایانی نشان دادهاست. بررسیها نشان میدهند که آنیمیسم در آثار این نویسنده، از حد آرایهای ادبی فراتر رفته، زیرساختهای ناتورالیستی اندیشۀ مؤلف را بازگو میکنند. جبرگرایی، بیپردهگیهای اخلاقی، مذهبستیزی، بدبینی و سیاهاندیشی و عینتگرایی، ازجمله مؤلفههای ناتورالیسم هستند که چوبک آنها را با پیوندی ظریف با آنیمیسم، به تصویر میکشد. او در این مرحله متوقف نمیشود و با عدول از برخی از این اصول، نثری مخیل و شاعرانه پدید میآورد.
Machine summary:
"ساده ترین شیوة بیان آنیمیسم این است که گوینده ، مورد الف (بی جان ) را به مورد ب (جاندار) مانند کند؛ گاه با ادات تشبیه و گاه بدون آن یا بـا حـذف یکـی از ارکـان اصـلی تشبیه (استعاره )؛ اما برخی نویسندگان روش های پیچیـده تـری را اعمـال مـی کننـد کـه نیازمند بررسی و تحلیل است .
تمامی آثار فـوق بـه برخـی ویژگی های سبکی این نویسنده (ازجمله عامیانه نویسی ، توجه به فرهنگ بـومی و گـزینش شخصیت ها از میان طبقات فـرودسـت جامعـه ) کـه جلـوة بـارزی در آثـار وی یافتـه انـد، پرداخته اند و سایر خصوصیات ، از نظر ایشان مغفول مانده است .
Germinal / ١١٢ شمارة ٣٣، پاییز ١٣٩٤ دکتر مریم حیدری و هانیه غفاری ٢ - الگوی دیگری که چوبک برای تجسد روح های گرفتار خلق می کند، دوگانـه سـازی شخصیت ها به شکل انسان .
/ ١١٨ شمارة ٣٣، پاییز ١٣٩٤ دکتر مریم حیدری و هانیه غفاری در شیوه ای دیگر، همخوانی آنیمیسم ها با رخـدادها از حـد توصـیف فراتـر مـی رود و جلوه های بصری و سینمایی را تقویت می کند.
مـثلا در «گـل هـای گوشتی » برای نشان دادن شخصیت مراد که فردی است بـی هـدف و سـرگردان ، از روش توصیف مستقیم استفاده می کند: این آدم وصلة نـاجوری بـود کـه بـه خشـتک گندیـدة اجتماع زده شده بود (چوبک ، ١٣٣٤: ١٨)."