Abstract:
در دنیای پر جنب و جوش و بسیار رقابتآمیز امروزی، اداره سازمانها پیچیده و دشوار
است. در این شرایط راهحلهای پیشین پاسخگوی مسئلههای امروزی نیست. پس «آموختن به
قصد حل مسئله» و «یادگیری با هدف توسعه» به دستور کار سازمانها افزوده شده است تا
در حال حاضر که بهرهگیری از قواعد و فرمولهای از پیش تعیین شده راهگشا نیست،
فرصتهایی برای رفع نیازهای فوری به کمک یادگیری و رشد فراهم شود. این پژوهش بر پایة
تئوری پیتر سنگه و به منظور بررسی میزان یادگیرنده بودن مدارس مقاطع سهگانة تحصیلی
مشهد در سال تحصیلی 83 ـ 82 انجام شد. روش پژوهش پیمایشی و واحد اندازهگیری مدرسه
است. نمونة آماری 36 مدرسه (شامل 180 معلم و 36 مدیر) بود که با روش نمونهگیری
خوشهای چندمرحلهای انتخاب شدند. دادههای موردنیاز با بهرهگیری از پرسشنامه،
مصاحبه و مشاهده، گردآوری و تحلیل آماری شدند. نتایج حاصل نشان داد که میان وضعیت
موجود مدارس از نظر یادگیرنده بودن با وضعیت آرمانی در پنج اصل تئوری سنگه فاصله
وجود دارد. همچنین بر اساس متغیر اصلی پژوهش، تفاوت مقاطع تحصیلی معنادار است، در
حالی که تفاوت نواحی آموزشی معنادار نیست.
Machine summary:
"یافته ها پرسش اول: بررسی وضعیت مدارس نمونه پژوهش در زمینة توسعه قابلیتهای فردی چگونه است؟ معلمان جدول شمارة 1 برآورد نمرة توسعه قابلیتهای فردی در مدارس را از دیدگاه معلمان نشان میدهد، ویژگیهای این مؤلفه که در این پژوهش مورد توجه قرار گرفت عبارتند از: «مهارت ایجاد کشش خلاق، باور معلم به تأثیر بر جریان تربیت، اهمیت دادن به فراگیری معلم و دانشآموز، احساس نیاز به یادگیری و رشد حرفهای دائمی وبرخورد با نشاط با مشکلات و مسائل کار».
به نظر مدیران چندین عامل در این زمینه مؤثر است: «ضعف درسی و بیانگیزگی فراگیران، عدم روحیه پژوهشگری و جستجوگری در معلمان، مشکلات اقتصادی و فرصت و زمان کم معلمان، نگاه به دانش و آموختهها به عنوان اموری ثابت، نگاه از بالا به پایین به حرفه معلمی و تصور معلم به عنوان گنجینة دانش» پرسش دوم: وضعیت مدارس نمونه پژوهش در زمینة الگوهای ذهنی چگونه است؟ معلمان جدول شمارة 2 برآورد نمرة مؤلفه الگوهای ذهنی مدارس را بر اساس دیدگاه معلمان نشان میدهد، بر اساس دادهها، مدارس کمتر از نیمی از این ویژگی سازمانهای یادگیرنده را دارند که آن هم با وضعیت مطلوب فاصله دارد (6/47 = ps ).
» پرسش چهارم: وضعیت مدارس نمونه پژوهش در زمینه یادگیری گروهی چگونه است؟ معلمان مؤلفه یادگیری گروهی که با توجه به ویژگیهایی چون ایجاد گروههای کاری، ابراز تمایل برای کمک به دیگران، اعتماد و اعتقاد اعضا نسبت به هم، تبادل آزاد افکار در جلسات، مهارت پرسشگری و جانبداری، صمیمیت درعین نظرات متفاوت داشتن و توانایی نگاه به مسائل از دید دیگران مورد بررسی قرار گرفته است، میزان این ویژگی در مدارس نمونة پژوهش با وضعیت مطلوب یک سازمان یادگیرنده فاصله دارد (43=PS )."