Abstract:
این مقاله درصدد به کارگیری نظریه موازنه تهدید استفان والت برای تجزیه و تحلیل سیاست خارجی عربستان سعودی بعد از قیام های عربی(2011) با تاکید بر بحران یمن میباشد. هدف از پژوهش حاضر، اثبات تغییر رویکرد در سیاست خارجی عربستان از استراتژی موازنه سازی به استراتژی رهبری ائتلاف در قالب نظریه موازنه تهدید است. .لذا این سوال مطرح میشود که محیط امنیتی خاورمیانه بعد از قیام های عربی 2011 چه تاثیری بر سیاست خارجی عربستان داشته است؟ در پاسخ به این سوال و با توجه به این مفروضه که بعد از قیامهای عربی، ماهیت تهدیدات در خاورمیانه تغییر یافتهاست به طوری که این تهدیدات مستقیما مشروعیت و ثبات حاکمان سعودی را بیشتر به چالش می کشد و از اینرو پاسخی متفاوت میطلبد. فرض ما این است سیاست خارجی عربستان از عملگرایی یعنی ایجاد موازنه به همراه قدرت های بین المللی علیه منبع تهدید به سوی سیاست خارجی مستقل تر و با تکیه بر تواناییهای خود تغییر جهت داده است. روش تحقیق ما کیفی و مبتنی بر استقرائ میباشد. یعنی با گردآوری شواهد و جزئیاتی درخصوص تغییر محیط امنیتی خاورمیانه، پیامدهای قیام های عربی، پیامدهای منطقهای توافق هستهای، پیامدهای دکترین اوباما به یک حکم کلی میرسیم که بر اساس آن نتیجه می گیریم سیاست خارجی عربستان بعد از قیام های عربی تهاجمیتر و ابراز جویانهتر گشته است.
Machine summary:
لذا ایـن پرسـش مطـرح میشـود کـه محیط امنیتی خاورمیانه پس از قیام های عربی ٢٠١١ چه تأثیری بر سیاست خارجی عربستان داشـته است ؟ در پاسخ به این پرسش و با توجه بـه ایـن مفـروض کـه پـس از قیام هـای عربـی، ماهیـت تهدیدات در خاورمیانه تغییر یافته است ، به گونه ای که این تهدیدات بـه طور مسـتقیم مشـروعیت و ثبات حاکمان سعودی را بیشتر به چالش میکشد و ازاین رو پاسخی متفاوت میطلبد، فرض ما ایـن است سیاست خارجی عربستان از عمل گرایی، یعنی ایجاد موازنـه بـه همراه قـدرت های بین المللـی علیه منبع تهدید، به سوی سیاست خارجی مستقل تر و با تکیه بر تواناییهای خود تغییر جهـت داده است .
در این باره گریگوری گاس سوم ١ کارشناس مسائل عربستان معتقد است ، بهتـرین چـارچوب برای فهم سیاست منطقه خاورمیانه ، جنگ سـرد بـین ایـران و عربسـتان اسـت کـه هـر دو به عنوان رهبر، نقش بازی میکنند؛ به گونه ای که دو کشور با هم رویارویی نظامی ندارند، امـا بر سر نفوذ در ساختار سیاسی دولت های ضعیف با هم در تضاد هستند.
پس از قیام های عربی نیز این اشـتباهات عربسـتان در سوریه و عراق بود که راه را برای نفوذ ایران همـوار کـرد؛ بـه عنوان مثـال در عـراق اکثریـت شیعیان متحد طبیعی ایران محسوب میشوند، اما عربستان قادر نبود متحدان طبیعی خـود را رهبری کند و درنتیجه درگیر یک شورش علیه آمریکا شدند کـه قسـمتی از ایـن جریـان سلفی ازجمله داعش ، اکنون سعی دارد پادشاهی سعودی را بیثبات سازد.