Abstract:
در دعوای مشتق، سهامدار(ان) به نام و از طرف شرکت علیه مدیر(ان) و مدیرعاملی که با اعمال نامتعارف خود موجب زیان شرکت شدهاند، دادخواهی میکنند. در رابطه اصیل_نماینده، پیشبینی راهکارهای مناسب برای پیشگیری و حل تعارض احتمالی منافع آنان ضرورتی آشکار است. نمایندگی سهامدار در دادخواهی علیه مدیر گاه با چالشهایی روبروست که امید به استیفای حقوق شرکت را دشوار میسازد. در حقوق ایران لازم نیست نماینده دارای اطلاعات حقوقی بوده یا از طریق وکیل دادگستری اقدام کند و همین موضوع ممکن است باعث شکست شرکت در دعوا گردد. به علاوه اگر شرکت یا یک سهامدار دعوایی علیه مدیر یا مدیر عامل متخلف اقامه و به نحوه شایستهای آن را پیگیری نکند، دیگر سهامدارن نمیتوانند آن دعوا را به عنوان دعوای مشتق پیگیری کنند. لذا مدیر متخلف ممکن است با دیگر مدیران یا بعضی از سهامداران تبانی کرده، تا آنان علیه وی دادخواهی کنند و با عدم دفاع مناسب از حقوق شرکت، موجبات محکومیت اصیل را فراهم آورند، در نتیجه با توجه به قاعده اعتبار امر مختوم، طرح دعوا علیه عامل زیان در آینده منتفی شده، دعوای مشتق ابزار سوءاستفاده و وسیله فرار متخلف از مسؤولیت میگردد. در حقوق انگلستان برای پیشگیری از وقوع چنین سوءاستفادههایی، تدابیر لازم اندیشیده شده و در نتیجه مشکل سوءاستفاده از دعوای مشتق برای تضییع حقوق شرکت کمرنگ میشود.
Machine summary:
"109 پرسشی بنیادین که نیاز به بررسی دارد، آن است که آیا در صورت طرح دعوا بوسـیله شرکت علیه مدیر(ان) و مدیر عامل متخلف ، سـهامدار نمـی توانـد دعـوای مسـتقلی علیـه مدیر یا مدیرعامل متخلف اقامه کند؟ بر فرض وجود چنین ممنوعیتی ، مبنای آن چیست ؟ به عبارت دیگر اختیار سهامدار برای دادخواهی به نماینـدگی از شـرکت ، در طـول حـق دادخواهی شرکت قرار دارد یا در عرض آن؟ البته می توان از زاویة دیگری هـم بـه ایـن بحث پرداخت ، به این صورت که شرایط تحقق نماینـدگی سـهامدار بـرای دادخـواهی از جانب شرکت منوط، به آن است که مدیران اقدامی برای استیفای حقوق شرکت نکنند یـا نمایندگی سهامدار عام است و دادخواهی شرکت ، مانع دادخواهی ایشان نمـی شـود؟ در حقوق آمریکا سهامدار بایـد قبـل از اقامـه دعـوای مشـتق ، طـرح آن را از هیـأت مـدیره درخواست کرده باشد و آنان به دلایـل غیرمـوجهی ، از اجابـت خواسـته وی خـودداری کرده باشند والا سهامدار حق دادخواهی نخواهد داشت [١٠، ص ٢٣٨-٢٣٩] در حقوق ایران باید به پرسش فوق پاسخ منفی داد؛ زیرا دعوای مشتق استثنایی اسـت بر قواعد دادرسی مدنی ، اصل استقلال شخصیت حقوقی شرکت از شخصـیت سـهامدار و اصل عدم ولایت اشخاص بر یکدیگر."