Abstract:
«علم اجتماعی مسلمین»، مجموعه ای از اندیشه ها و تفکرات نظام وار و روشمند در حوزه موضوعات و مسائل اجتماعی برای رفع نیازها و رسیدن به سعادت و کمال انسانی است. در چیستی و هویت علم اجتماعی مسلمین، و نیز تمایز آن از علوم اجتماعی، به ویژه جامعه شناسی مدرن تلاش علمی شایسته ای لازم است که این مقاله گامی در این مسیر است. نوع مسائل علم اجتماعی مسلمین، مبتنی بر بنیادهای اسلامی و دارای مفاهیم، موضوعات و مسائلی خاصی است که به آن هویتی ممتاز با پیشینة طولانی داده است. این علم دارای ویژگی هایی نظیر هویت فراتاریخی، و بهره مندی از ظرفیت تعمیم یافتگی، ابتناء بر اصول و بنیادهای اسلامی، به ویژه توحیدگرایی در هستی شناسی و حقیقت گرایی انتقادی بر حسب وحی، عقل و حس در معرفت شناسی، آرمان گرایی و داشتن رویکرد هرمی به هستی و جهان اجتماعی، برخی از مهم ترین ویژگی های آن است.
Muslims’ sociology is a series set of systematic and methodical thoughts and ideas about social questions intended to satisfy man's needs and bring to him happiness and perfection. Earnest scientific endeavor should be made to investigate the identity and nature of Muslims’ sociology and its difference from other types of sociology، especially modern sociology. This study constitutes a step on the way to achieve this goal. The questions about Muslims’ sociology are based on Islamic principles and have special concepts، themes and issues which have lent it a true identity with a long history. Among the features of Islamic sociology are: ultra-historical identity، capacity for generalization، dependence on the principles of Islam، especially monotheism in ontology، critical realism based on revelation، reason and sense in epistemology، idealism and having a hierarchical approach to existence and social world.
Machine summary:
"بنابراین، مسئله این است که دلالت ها و جلوه های اعتقادی و بنیان های فلسفی و کلامی اسلام، چه دلالت ها و تأثیراتی در حوزه اندیشه اجتماعی اسلام برجای می گذارد؟ به بیان دیگر، تک تک اندیشمند مسلمان، به ویژه شیعی از چه نوع اندیشه اجتماعی می تواند صحبت کند و یک گفتمان شیعی در عرصه اندیشه اجتماعی از چه ویژگی هایی بهره مند است؟ حال می توان دلالت های اجتماعی اصول بنیادین اسلامی در علم اجتماعی اسلام را به اجمال ترسیم کرد: توحیدگرایی در علم اجتماعی دلالت های توحید در اندیشه اجتماعی اسلامی عبارتند از: توحید آغاز و غایت جامعه نخست باید از جامعه و چیستی آن سخن گفت تا چیستی علمی که موضوع آن جامعه است، روشن گردد.
در فلسفة اسلامی هم بسیاری از مسائل و حوزه های علم اجتماعی، از جهت معرفت شناختی درون حکمت عملی و ذیل حکمت نظری تعریف می شود و مبتنی بر هستی شناسی انسان و مبدأ و معاد او و نیز با توجه به غایات و نیازهای انسانی از قبیل سعادت، عبادت، تقوا، امنیت و امثال آن، علم اجتماعی اسلامی، ظرفیت بسیار مناسبی برای رویکرد تبیینی- انتقادی خواهد داشت.
لذا بر حسب آن و به عنوان نمونه، برخی از مسائل و مفاهیم علم اجتماعی اسلام را به اختصار بیان خواهیم کرد: با توجه به اینکه قرآن کتاب الهی برای هدایت انسان به سوی سعادت حقیقی است، چنین مقصدی در همه معارف بنیادی، اخلاق، احکام و قوانین و قصص این کتاب وجود دارد."