Abstract:
هدف مقاله حاضر، استخراج اصول، مبانی، اهداف و روش های تربیت عقلانی با الهام از مبانی خداشناسی و اسمای حسنای الهی در قرآن کریم است. به منظور وصول به این هدف در قالب تحقیقی کیفی، نظری و کتابخانه ای با استفاده از روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی، مطالب مورد نظر استخراج و استنتاج شده اند. یافته های پژوهش نشان می دهد که در آیات قرآن کریم بر عقل تاکید فراوانی شده است. چنان که قرآن مجید، انسان ها را صاحبان عقل و خرد خطاب کرده و به تفکر و تعقل دعوت نموده است. انسان با «تربیت عقلانی» و «تفکر» و «تعقل» در نظام آفرینش و هستی در صدد کسب شناخت و معرفت است. انسان مورد نظر قرآن کریم با الهام از اسمای حسنای پروردگار جهان و به عنوان جانشین خدا در روی زمین انسان عالم، خبیر، آفریننده، خلاق، نوآور است و کسب این صفات، به عنوان اهداف واسطه ای او را به خداشناسی، خداپرستی و لقاء الله که هدف نهایی تعلیم و تربیت اسلامی است رهنمون می سازد.
Machine summary:
لذا ابتدا کليۀ آيات مربوط به اسماي حسناي الهي نظير عالم ، عليم ، اعلم ، خبير، سميع و بصير، آفريدگار، خلاق ، بديع و مبين در قرآن کريم که مربوط به حوزة شناختي و تربيت عقلاني بودند انتخاب و مطالعه و بررسي شده و سپس استلزامات تربيتي آن ها در عناصر نظام آموزشي با توجه به عناوين تعريف تعليم و تربيت ، اهداف ، مباني، اصول و روش هاي تربيتي، موضوعات آموزش ، وظايف معلم و شاگرد و چگونگي ارزشيابي فعاليت هاي آموزشي استخراج گرديده است .
تربيت عقلاني بر اساس آيات قرآن کريم عبارت اند از فراهم کردن زمينۀ رشد و پرورش قوة عقل و فهم انسان با استفاده از تفکر و تعقل جهت کسب معرفت (عالم ، خبير، بصير، آفريننده ، خلاق ، نوآور، مبين ) در انسان که اين معرفت او را به «خداشناسي» و «خداپرستي» رهنمون ميسازد.
تعريف تربيت عقلاني تعريف تربيت عقلاني بر اساس آيات قرآن کريم عبارت است از فراهم کردن زمينۀ رشد و پرورش قوه عقل و فهم انسان توسط مربي با استفاده از تفکر و تعقل جهت کسب معرفت (عالم ، خبير، بصير، آفريننده ، خلاق ، نوآور، مبين ) در انسان که اين معرفت او را به خداشناسي، خداپرستي و لقاء الله ميرساند.
اصول تربيت عقلاني با الهام از اسماي حسناي الهي ـ عالم ، خبير،بصير، آفريننده ، خلاق ، نوآور، مبين (بيان ) ـ جهت راهنمايي مربيان ارائه ميگردد: از ديدگاة قرآن کريم انسان موجود انديشمندي است و با تفکر و تعقل در صدد رسيدن به معرفتي است که وي را به «خداشناسي» و «خداپرستي» رهنمون سازد.