Abstract:
جای پای اکولوژیک به عنوان یکی از مهم ترین شاخص های پایداری به طور قابل ملاحظه ای مورد توجه قرار گرفته است.این شاخص در ابتدا به وسیله واکرناگل و ریس در سال 1992به عنوان ابزار برنامهریزی و سیاست گذاری در راستای پایداری معرفی شده است.این پژوهش با روش توصیفی وتبیینی و از طریق مدل جای پای اکولوژیکی به منظور تعیین میزان زمین مورد نیاز ساکنان شهرستان کرمانشاه انجام گرفته است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که جای پای اکولوژیکی شهرستان کرمانشاه معادل 2.445هکتار به ازای هر نفر در سال می باشد،توزیع این مقدار در پنج گروه اصلی مصرف عبارت است از:مواد غذایی1.225،مسکن 0.615،حمل و نقل 0.275کالاهای مصرفی 0.27 و خدمات 0.06. نتایج این پژوهش مؤید این مطلب است که شهرستان کرمانشاه برای برآوردن نیازهای زیستی و پایداری خویش متکی به منطقه ای فراتر از شهرستان و استان کرمانشاه است.از آنجایی که ظرفیت زیستی ایران 0.8 هکتار می باشد، جای پای اکولوژیکی 2.445هکتاری شهرستان کرمانشاه بدان معنی است که 3 برابر بیش ازسهم خود از ظرفیت زیستی قابل تحمل کشور را به خود اختصاص داده است.به عبارتی دیگر با ادامه روند کنونی مصرف،شهرستان کرمانشاه برای تأمین غذا ،انرژی و زمین مورد نیاز برای جذب دی اکسید کربن به فضایی معادل 10برابر شهرستان و 3.3برابر اراضی قابل کشت استان کرمانشاه نیازمند است.
Machine summary:
کاربرد روش جاي پاي اکولوژیک در ارزیابی پایداري جغرافیاي ناحیه اي (مطالعه موردي: شهرستان کرمانشاه) تاریخ دریافت مقاله: 60/40/39 تاریخ پذیرش نهایی مقاله: 90/60/49 مصطفی شاهینی فر(استادیار دانشگاه پیام نور – دانشکده علوم اجتماعی) میرسالار حبیبی (دانشگاه آزاد اسلامی، واحد صحنه، گروه معماري، صحنه ، ایران) چکیده جاي پاي اکولوژیک به عنوان یکی از مهم ترین شاخص هاي پایداري به طور قابل ملاحظه اي مورد توجه قرار گرفته است.
این پژوهش با روش توصیفی وتبیینی و از طریق مدل جاي پاي اکولوژیکی به منظور تعیین میزان زمین مورد نیاز ساکنان شهرستان کرمانشاه انجام گرفته است.
یافته هاي این تحقیق نشان می دهد که جاي پاي اکولوژیکی شهرستان کرمانشاه معادل 2,445هکتار به ازاي هر نفر در سال می باشد،توزیع این مقدار در پنج گروه اصلی مصرف عبارت است از:مواد غذایی522,1،مسکن 516,0،حمل و نقل 572,0کالاهاي مصرفی 72,0 و خدمات 60,0.
بر اساس روش کلی ابداع شده توسط ریس و واکرناگل 2 (6991)،این محاسبات مراحل اصـلیزیر را شامل می شون > تخمین سرانه مصرف سالانه مواد مصرفی اصلی بـر اسـاس مجمـوع داده هـاي منطقـه اي وتقسیم مصرف کل به میزان جمع > تخمین زمین اختصاص داده شده به هر نفر براي تولید هر مـورد مصـرفی از طریـق تقسـیممتوسط مصرف سالانه هر مورد بر متوسط سالانه تولید، یا بازده زم > محاسبه متوسط کل جاي پاي اکولوژیک هر نفر( EF) از طریـق جمـع زدن تمـامی منـاطقاکوسیستم که به هر نفر اختصاص یافته ا > به دست آوردن جاي پاي اکولوژیک( Efp) براي جمعیت منطقه مورد برنامه ریـزي ( N) ،بـامحاسبه حاصل ضرب متوسط جاي پاي هر نفر در اندازه جمعیت( Efp= N *EF > الگوي محاسبه جاي پاي اکولوژیک که ریس و واکرناگل (6991-3991) ارائـه کـرده انـد بـااستفاده از ماتریس مصرف – کاربري اراضی به شرح زیر -Ecological Footprint - Wackernagel& Rees الــف- طبقــه بنــدي هــاي مصــرف کــه عبارتنــد از: غذا،مســکن،حمل و نقل،کالاهــاي مصرفی،خدمات و مواد زائد .