Abstract:
پیشرفت مطلوب اقتصادی جامعه مهدوی از پردامنهترین عرصههای پیشرفت به شمار میرود که بدیهی است هرگونه تلاش در این زمینه، بدون مرجعیت منابع دینی و اهداف متعالی جامعه اسلامی تحقیقی ناتمام است.رشد اقتصادی مطلوب زمینهساز جامعه مهدوی از منظر متون دینی، دارای سه راهبرد استراتژیکی توانمندسازی اجتماع، توانمندسازی فرد و توانمندسازی سرمایههای فیزیکی است که دو راهبرد نخست، بروناقتصادی و راهبرد سوم، دروناقتصادی به شمار میآیند. در این راستا پژوهش یادشده در پی شناسایی و طراحی راهبردهای پیشرفت اقتصادی در رویکرد اجتماعی و تمدنی با توجه به منابع دینی است.این نوشتار درصدد اثبات آن است که در جامعه مهدوی، اهمیت و تأکید بر سرمایههای کمی و فیزیکی، بعد از توجه به انسان و جامعه انسانی قرار دارد. این نگاه نیز برخلاف جریان اقتصادی متعارف _ که نخست به سرمایه فیزیکی اهمیت داده میشد و سپس به انسان (سرمایه انسانی) _ به عنوان محور رشد برای رسیدن به جامعه (سرمایه اجتماعی) به عنوان هدف رشد توجه کرده است.برای تبیین بهتر، راهبردها به دو بخش مستقیم و غیرمستقیم بر مبنای جامعه مهدوی تقسیم میشوند که راهبرد مستقیم نیز به دو نوع راهبردهای تشویقی و راهبردهای تعدیلی قابل تقسیماند.
Machine summary:
"وقتی جامعه نیازمندیهایی داشته باشد و به نوعی یا انواعی از مشکلات گوناگون مادی و معنوی، فردی و اجتماعی گرفتار و دست به گریبان باشد، در این صورت است که مردم باید با تشریک مساعی به یاری یکدیگر برخیزند و با یاری و کمک به یکدیگر برای تأمین نیازها و حل مشکلات جامعه اقدام کنند: (ولا تعاونوا علی الإثم والعدوان واتقوا الله إن الله شدید العقاب(؛ (مائده: 2) و در هر کار خیر و تقوا یکدیگر را یاری دهید و بر گناه و تجاوز همکاری نکنید و از خدا پروا نمایید که همانا خداوند سختکیفر است.
از آنجا که تمام امکانات جهان برای قرب انسان و تعالی او فراهمشده و متعلق به تمام افراد جامعه است، تقسیم عادلانه ثروت توزیع عادلانۀ امکانات و امتیازات اجتماعی در مرحله اولیه نیز باید برای آحاد جامعه اسلامی به صورت متناسب فراهم شود؛ به گونهای که هر فرد در جامعه اسلامی امکان استفاده از شرایط اولیه زندگی و شروع فعالیت اقتصادی متناسب بااستعداد خود را داشته باشد.
همان طور که در قسمت راهبردهای اقتصاد متعارف بیان شد، هیچ کس نمیتواند درباره پیوند مثبت و سازنده میان علم و پیشرفت اقتصادی تردید به خود راه دهد؛ با این حال، نمیتوان این حقیقت مهم را انکار کرد که چنین پیوندی کاملا پیچیده و بسیار سخت است (شولتس، 1371: ۲۴۳؛ همچنین برای فهم بهتر رابطه بین پیشرفت اقتصادی و تهذیب و رشد اخلاقی و معنوی نک؛ وصالی و امیدی، 1391).
به عبارت دیگر، مفهوم این امر از منظر اقتصاد در جامعه منتظر آن است که تحقق زمینههای ایجاد و احیای فرهنگ و تمدن بزرگ مهدوی، توجه به فضای فرهنگ اقتصادی جامعه و سرمایههای اجتماعی _ انسانی داری اثرگذاری مضاعفی نسبت به سرمایههای فیزیکی صرف است."