واکاوی و بازپژوهی نقادانه ی روایات جعلی مطلاقیت امام حسن علیه السلام Journal Article

Abstract:

جعل حدیث یکی از آسیب های است که جامعه اسلامی از دوران پیامبرص بدان دچـار شـد و ازجملـه اهداف آن ، ترور شخصیت پیشوایان دینی و سیاسی بوده است . امام حسن ع از کسانی است که تیر مسموم جعل حدیث ، سیرة انسان ساز و الگوآفرین ایشان را وارونه جلوه داده است . در منابع فـریقین با طرق مختلف از امام صادق ع نقل شده که ایشان پیوسته زن ستانده و طـلاق مـیداده اسـت . در برخی منابع نیزـ بدون یادکرد سندـ تعداد همسران ایشان تا سیصد تن شمارش شده است . شـواهد حکایت از آن دارند که خاستگاه جعل این احادیث منصور عباسی است ، زیرا تاریخ شهادت میدهـد او نخستین کسی است که این اتهام راـ پس از سرکوب قیام سادات حسنیـ به امام حسن ع نسـبت داد. بررسیهای رجالی و درایه ای اسناد روایات نیز نشان میدهد که برخی از این روایات اساسا فاقـد سند بود و ارزش روایی ندارد، باقی روایات نیز به دو تن در شیعه به نام های عبدالله سنان و یحیی بن ابیالعلاء الرازی و یک نفر در اهل سنت به نام حاتم بن اسماعیل منتهی مـیشـود. تحقیقـات نشـان میدهد که احتمال جعل حدیث و وارد ساختن روایات یادشده به وسیله حکومـت در کتـب حـدیثی دو راوی شیعه وجود دارد، و در مورد راوی اهل سنت نیز به دلیل نقل مرسل از امـام صـادق ع احتمـالی مشابه میرود. روایات از نظر محتوا نیز در تعارض جدی با ادله نقلی و عقلی است .

Machine summary:

٣(برقی، ١٣٧١ق ، ج ٢، ص ٦٠١) پس از وی، کلینی(٣٢٩ق ) دو روایت در کافی نقل کرده است : روایت اول ، مشابه روایت محاسن است ؛ عبدالله بن سنان از امـام صـادق ع نقـل میکند: امام علیع بر منبر فرمود: به حسن دختر ندهید، زیرا او مردی مطلاق اسـت . ٩(ابوطالب مکی، ١٤١٧ق ، ج ٢، ص ٤١٢) ثعالبی(٤٢٩ق ) در گزارشی متفاوت نسبت به تمام روایات ـ بدون ذکر سندـ گزارش میکند: به حسن بن علی بن ابیطالب ر گفته شد: ای فرزند رسول خدا، (چرا) بسیار ازدواج کرده و طلاق میدهـی؟ فرمـود: مـن ثـروت و توانگری(کـه ازدواج باعـث آن است ) را دوست میدارم ، زیرا خداوند فرموده است : «بـیهمسـران خـود، و غلامـان و کنیزان درستکارتان را همسر دهید، اگر تنگ دست اند، خداوند آنان را از فضل خـویش بینیاز خواهد کرد. گـزارش مـدائنی و ابوطالـب مکـی کـه اولـی هفتـاد همسـر، و دومـی دویست وپنجاه تا سیصد همسر برای امام حسن ع برشمرده اند، به معصوم بلکه حتـی صحابه و تابعان نیز مستند نشده است ، بنابراین هیچ ارزش روایی و بلکه تـاریخی نیـز ندارند، علاوه بر آن ابوالحسن مدائنی(علی بن محمد بن عبدالله بن أبی سـیف )، اساسـا شخصیت روایی ضعیفی دارد؛ ابن عدی دربارة او مینویسد: در حدیث قوی نیسـت و روایات مسند از او اندک است . قرینۀ دیگر این ادعـا برخـی گزارش های مربوط به مطلاقیت امام حسن ع اسـت کـه در کنـار کثـرت طـلاق ، بـه تندخویی نیز متهم شده است .