Abstract:
سیره اهلبیت با اهلسنت یکی از شاخصترین الگوها برای تحقق وحدت اسلامی است. دراینمیان، سیره امام صادق، رئیس مذهب جعفری و استاد بنیانگذاران مذاهب اهلسنت، بهواسطه تعامل بیشتر با اهلسنت، اهمیت بیشتری دارد. آن حضرت را میتوان بهترین شاخصه تقریب مذاهب اسلامی در شیعه محسوب کرد که به لحاظ ارتباط فکری و فرهنگی کامل و ممتاز خود با نحلههای اهلسنت، بسیار مورد تایید و توجه آنان بودهاند. نوشتار پیشرو بر این هدف است که با تبیین سیره امام صادق با اهلسنت، الگوی کاربردی را پیش روی پیروان ایشان در برخورد با برادران سنیمذهب ترسیم کند. یافتههای تحقیق از این حکایت دارد که امام صادق، همانند دیگر امامان معصوم، همواره خود را ملزم به مراوده و همنشینی با دیگر مسلمانان در تمام سطوح زندگی دینی و اجتماعی میدانست و هیچگاه شیعه را مذهب یا فرقهای جدا از جامعه اسلامی در نظر نمیگرفت و شیعیان را نیز به رعایت احترام و همزیستی مسالمتآمیز با عموم مسلمانان امر میفرمود.
Machine summary:
از دیگر پژوهشهای جدید دربارۀ این موضوع، کتاب پیشوایان شیعه، پیشگامان وحدت نوشتۀ مهدی مسائلی است که مطالبی بسیار مفید و درعینحال مختصر دربارۀ رفتار امام صادق با اهلسنت دارد که مطالعۀ آن را به مخاطبان پیشنهاد میکنیم.
در این نوشتار، ابتدا ضرورت و اهمیت وحدت اسلامی تبیین و سپس روش و منش امام صادق در تعامل با اهلسنت بررسی شده است.
بهترین شیوه در رفتار با اهلسنت آن است که بدون تحریک احساسات و بروز تعصبات، بر نقاط مشترک تکیه کرده و در مقابل دشمنان اسلام و مستکبران، با تمام مسلمانان وحدت سیاسی خود را حفظ نماییم و از فضایل اهلبیت و آموزهها و سیرۀ آنان بیشتر صحبت کنیم.
حضرت در برخورد با عامۀ مسلمانها، شیعه را بهعنوان فرقهای که قرائتی خاص دارند، جدا نکرد و بحث تبیین اسلام را مبنای کار خود قرار داده بودند و همۀ مسلمانان از وجود ایشان استفاده میکردند؛ ازاینرو، امام صادق غیر از مقام امامت و هدایتی که برای شیعیان داشته، منشأ خیری برای تمام مسلمین بوده است.
امام صادق نهتنها خود تعامل بسیار خوبی با اهلسنت داشتند، بلکه شیعیان را نیز به برخورد مناسب و دوستانه با آنان سفارش میکردند؛ چنانکه وقتی یکی از یاران امام صادق از حضرت میپرسد: «ما شیعیان در معاشرت با اقوام و عشیرۀ خود یا سایر طبقات مردم که در سلک مذهب ما نیستند، چه وظیفهای داریم؟» ایشان پاسخ میدهند: «به رهبران خود بنگرید که مقتدای شما هستند، و با مردم [منظور غیرشیعیان]، به همانگونه معاشرت کنید که رهبران شما معاشرت میکنند؛ به خدا سوگند که رهبران شما از بیماران مردم عیادت میکنند، جنازههایشان را تشییع میکنند، در محضر قضاتشان حاضر میشوند و به سود و ضرر آنها [هرچه حق باشد] گواهی میدهند و امانت آنان را نگهداری میکنند و باز پس میدهند.