Abstract:
شهر زابل با دارا بـودن جمیعتـی بـیش از ١٣٠ هـزار نفـر و قـرار گـرفتن در مسـیر وزش بادهـای ١٢٠روزه و مهاجرت های زیاد روستایی در زمینه مکان یابی و مدیریت زباله با مشکلات عدیده ای روبرو است . در این پژوهش سعی شده است تا مکانی متناسب با معیارهای استاندارد برای جمـع آوری و دفـع زباله در شهر زابل تعیین شود. بـرای ایـن کـار از نـرم افـزار Arc GIS و مـدل تحلیـل سلسـله مراتبـی AHPاستفاده شده است . فرآیند تحلیل سسله مراتبی (AHP) یکی از گسترده ترین ابزارهای تصمیم گیری چند معیاره است . در فرآیند مکان یابی با استفاده از روش AHP، بعد از تعیـین سـطوح سلسـله مراتبـی شامل هدف ، معیارها، زیرمعیارها و گزینه (مکان مـورد نظـر) مقایسـه زوجـی بـین مجموعـه هـا بـرای وزن دهی انجام می شود. محل فعلی دفن زباله در شهر زابـل متناسـب بـه معیارهـای اسـتاندارد نیسـت . عمده ترین مشکل این منطقه ، نزدیک بودن به چاه نیمه چهارم می باشد و بـه همـین دلیـل ممکـن اسـت سبب بروز مشکلات بهداشتی و زیست محیطی شود. نتایج تحقیق حاکی از این است کـه بهتـرین پهنـه انتخابی برای دفن زباله در پایین دست منطقه دفع کنونی واقع شده است . این پهنه از نظر احداث مکـان برای دفع زباله کاملا مناسب است . عمق آب زیرزمینی بیش از ٧٠ متر می باشد. فاصله از شهر حدود ٣٠ – ٣٥ کیلومتر و فاصله از راه های ارتباطی ٧ کیلومتر است ، همچنین به دلیل دور بـودن از شـهر قیمـت زمین در این منطقه ارزان می باشد.
Machine summary:
فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP، روشی است منطقی ، قـوی و سـاده که برای تصمیم گیری در شرایطی کـه معیارهـای تصـمیم گیـری متضـاد، انتخـاب بـین گزینه ها را با مشکل مواجه می سازند، مورد استفاده قـرار مـی گیـرد (٢٠٠٦ ,Bertolini).
مهم ترین هدف این تحقیق عبارت از مکان یابی دفن زباله در شهر زابل با استفاده از نرم افزار GIS و مدل تحلیل سلسله مراتبی یا AHP می باشد.
پوراحمد و همکـاران در سـال ١٣٨٦ در مقاله ای تحت عنوان «استفاده از الگوریتم های فازی و GIS برای مکان یابی تجهیزات شهری (مطالعه موردی : بابلسر)» با استفاده از داده های چون فاصله از محـدوده قـانونی شهر، فاصله از گسل های منطقه ، جهت باد، خاک شناسی و از طریق مدل هـای مختلـف تلفیق اطلاعات و نقشه ها، مکان های مناسب برای دفن بهداشتی مواد زاید مکـان گزینـی کردند (پوراحمد، ١٣٨٦: ٣٢).
در سـال ١٣٨٨ خورشـید دوسـت و عـادلی در تحقیقـی تحت عنوان «استفاده از فرآیند سلسله مراتبی برای یافتن مکان بهینه دفن زبالـه مطالعـه موردی : شهر بناب » به این نتیجه رسیدند که مکان شماره ٤ (از بین ٥ مکان منتخب ) بـا در نظر گرفتن مجموعه معیارها و وزن دهی به عنوان بهترین مکـان دفـن انتخـاب شـده است (خورشید دوسـت و عـادلی ، ١٣٨٨: ٢١).
(رجوع شود به تصویر صفحه) مطالعات طرح بیوکمپوست منطقه سیستان ، ١٣٧٨ محدوده مورد مطالعه برای مکان یابی دفن زبالـه ، فاصـله ٣٥ کیلـومتری شـهر زابـل است .