Abstract:
با توجه به تأثیرگذاري قطعی روش شناسی در شناخت علوم به معناي اعم، به ویژه علوم انسانی، مطالعات بنیادین براي کشف آن به عنوان مبادي دستیابی به علوم انسانی اسلامی در همه عرصه ها از جمله مطالعات و مکتب امنیتی به شمار می آید. روش شناسی مطلوب منبعث از آموزه هاي اسلامی، قابلیت و ظرفیت شناخت و کشف قوانین و سنت هاي لایتغیر الهی را فارغ از معرفت هاي فردي مبتنی بر نسبی گرایی با رویکرد استناد قطعی و مستحضر به حجیت دینی براي سایرین، خواهد داشت. مدعاي این مقاله آن است که این شیوه در کشف حقیقت علم، همان روش اجتهادي پویاي منبعث از منابع چهارگانه در شناخت قوانین اسلام است و این شیوه در مطالعات و مکتب امنیتی نیز حاکم است. این ایده با بهره گیري از دیدگاه هاي ارائه شده در شیوه علماي اعلام و شاگردان حکمت متعالیه در تبیین روش شناسی اجتهادي اسلام در حوزه علوم انسانی براي دستیابی به روششناسی در مطالعات امنیتی با تأکید بر مکتب امنیتی جمهوري اسلامی ایران، تبیین خواهد شد
Machine summary:
"با توجه به مبانی و روششناسی اجتهادی یاد شده، مطالعات امنیتی و مکتب امنیتی جمهوری اسلامی ایران نیز در چارچوب کلان علوم انسانی اسلامی، لازم است برای استخراج آن از متون دینی، بهصورت نظاممند، اکتشافی و اجتهادی مراحلی بهصورت کاربردی و نظری به صورت زیر طی شود: ضرورت نظری 1- خلا ناشی از فقدان روششناسی امنیتی، بهسهم خود، به تداوم وابستگی در تفکر و مطالعات امنیتی می انجامد؛ بههمین جهت شاید اقدام به طراحی چنین الگویی، گامی اثربخش در برطرف کردن نقیصه موجود و تولید نظرات بومی و متکی بر سیاستهای ابلاغی و اسناد بالادستی در حوزه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران باشد؛ 2- فقدان الگوی بومی شناخت روششناسی امنیتی، مشکلات عدیدهای را بهوجود آورده که از جمله آنها، تشتت آرا، برداشتهای ناهمگون و بعضا متعارض از منافع امنیت ملی، رویکردهای پراکنده در تشخیص محیط امنیتی، ناهماهنگی و اختلافنظر در اولویتبندی ساماندهی محیط داخلی و محیط خارجی، اولویتبندی منافع و اهداف امنیت ملی و همچنین کنشهای تنشزا و تقابلگرایانه در میان برخی بازیگران محیط ملی از آن جمله میباشند.
جهاد یا دفاع مشروع، بهمثابه مکانیسم تأمین امنیت بهصورت سلبی، در اسلام جایگاه محوری دارد و از اینرو، جهاد در اندیشه اسلامی، اساسا جنبهای دفاعی دارد، بدین معنا که از یکسو بهمنزله دفاع از کرامت انسانی مردم تحت سلطه طاغوت است که مانع تحقق آگاهی و آزادی و در نتیجه، امکان سعادت آنها میشود و از سوی دیگر، بهمعنای دفاع در برابر تهدیدات و تجاوزاتی است که از جانب دشمنان متوجه جامعه اسلامی میشود."