Abstract:
در عصر حاضر فناوری اطلاعات و ارتباطات با غلبه بر محدودیتهای زمانی و مکانی، به عنوان محور و کلید توسعه پایدار و مهمترین معیار توسعهیافتگی، سیمای جهان و الگوهای زندگی را دستخوش تغییر کرده و در واقع هم علت و هم معلول توسعه به شمار میرود. شناخت و بهرهگیری صحیح از فرصتهای جدیدی که این پارادایم حاکم بر توسعه، به عنوان نیرومندترین ابزار توانمندسازی و برابر سازی در زمینه توسعه پایدار، جهت پیشبرد اهداف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و... برای شکل بخشیدن به عصر آینده ارایه میدهد مستلزم آگاهی و همراهی با این موج انقلابی است چرا که اندکی غفلت فرصتها را به دیگران خواهد سپرد. در این میان رفع شکاف دیجیتال میان مناطق و اطمینان از دسترسی عمومی و یکسان واحدهای جغرافیایی جهت توسعه یکپارچه و همگون آنها در درازمدت و ایجاد عدالت فضایی و جغرافیایی، باید به عنوان یکی از مهمترین اولویتهای برنامهریزی در زمینه توسعه ICT قرار گیرد. بدین منظور، در این پژوهش با استفاده از مدل TOPSIS و آزمونهای آماری، توسعهیافتگی شهرستانهای آذربایجان غربی از نظر شاخصهای فناوری ارتباطات و اطلاعات در سال 1387 مورد سنجش، رتبهبندی و سطحبندی قرار گرفتند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در مجموع شهرستانهای آذربایجان غربی از نظر شاخصهای ICT با سطح توسعهیافتگی فاصله دارند و از نظر توسعهیافتگی ICT میان آنها عدم تعادل و ناهمگونی و به عبارت دیگر «شکاف دیجیتال» وجود دارد؛ تا جایی که شهرستان ارومیه به عنوان رتبه اول از نظر توسعهیافتگی ICT نسبت به شهرستان چالدران به عنوان رتبه آخر، دو و نیم برابر توسعهیافتهتر است. همچنین، توسعهیافتگی شهرستانهای آذربایجان غربی از نظر ICT، با میزان جمعیت و به خصوص جمعیت شهری آنها ارتباط مستقیم بالایی دارد. به منظور حذف و یا کاهش شکاف دیجیتال و ایجاد تعادل در زمینه توسعه در درازمدت، شهرستانهای آذربایجان غربی جهت توسعه ICT اولویتبندی شدهاند و پیشنهاداتی جهت بهبود وضعیت موجود فناوری اطلاعات و ارتباطات در استان ارایه شده است.
Machine summary:
"از زمان ظهور و توسعة فناوری های اطلاعاتی و ارتباطاتی ، پژوهشگران خارجی و داخلی بسیار زیادی به مطالعه پیرامون آن پرداخته و تأثیر آن را بر جنبه های مختلف زندگی و توسعه مورد بررسی قرار دادهاند که مجالی برای ذکر نتایج همة آنها نیست و تنها به عنوان نمونه می توان به مطالعات مطلق و بهروزنیا (١٣٨٨)، حضرتی لیلان و خدیوی (١٣٨٩)، تقوایی و همکاران (١٣٨٩)، حاتمی نسب و همکاران (١٣٩٠)، سیف الدینی و همکاران (١٣٩١) راجع به ICT در شهرها و شهر الکترونیک، مطالعات صیدایی و همکاران (١٣٨٩)، آیت و اعظمیان (١٣٩٠)، لنگرودی و همکاران (١٣٨٩)، فتحی (١٣٨٩)، یعقوبی (١٣٨٩) پیرامون ICT در روستاها و روستای الکترونیک، عصاریآرانی و آقایی خوندابی (١٣٨٧)، ترابی و حاجی حسنی (١٣٨٨)، معمارنژاد و دیزجی (١٣٨٩) پیرامون فاوا و اقتصاد، مطالعات پورفرج و همکاران (١٣٨٧)، پروانه و همکاران (١٣٨٩) پیرامون استفاده از فاوا در گردشگری و گردشگری الکترونیک، مطالعات نجارزاده و همکاران (١٣٨٦)، شاهمحمدی و همکاران (١٣٨٩)، خانعلی پور واجارگاه و آقابابایی (١٣٩٠) راجع به فاوا و دانش انتظامی ، مطالعات فلکی و همکاران (١٣٨٧)، قاسمی و همکاران (١٣٩٠)، نیکنامی (١٣٨٨) در خصوص ICT و کشاورزی، مطالعات مؤتمنی و همکاران (١٣٨٨) راجع به ICT و هویت ، مطالعات محمودزاده و اسدی (١٣٨٦) و رسولی نژاد و نوری (١٣٨٨) راجع به ICT و نیروی کار و اشتغال، مطالعات حج فروش و اورنگی (١٣٨٣)، تقوایی و اکبری (١٣٨٩) پیرامون فاوا و عرصه های علمی ، آموزشی و پژوهشی ، مطالعة افشاری و شیبانی (١٣٨٣) راجع به ICT و جنسیت ، مطالعة منتظر قائم (١٣٨١) راجع به حکومت الکترونیکی و دمکراسی دیجیتالی ، مطالعة بهاری و همکاران (١٣٨٩) راجع به ICT و مدیریت فرهنگی و ..."