Abstract:
فرهنگ حاکم بر یک کتاب خانه که در تامین نیازهای مراجعان آن نقشی انکارناپذیر دارد، تعیین کننده حیات یا ممات آن کتاب خانه به عنوان نهادی اجتماعی است. هدف ازاین پژوهش، بررسی نگرش مدیران و کارمندان سازمان کتاب خانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی نسبت به چه گونگی فرهنگ سازمانی موجود و مطلوب دراین سازمان است. پژوهش حاضر توصیفی و از نوع پیمایشی محسوب می شود. نمونه مورد بررسی ۱۷۵ نفر از کارکنان واقع در کتاب خانه مرکزی، موزه و مرکز اسناد آستان قدس رضوی بودند که براساس اصل در دسترس پذیری انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده، پرسش نامه فرهنگ سازمانی کامرون و کوئین بود و اطلاعات به دست آمده از آن توسط آزمون های آماری فریدمن، لوین و تجزیه و تحلیل واریاس چندگانه، مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که بین دیدگاه کارکنان و مدیران درمورد الگوی فرهنگ سازمانی موجود، تفاوت معناداری وجود نداشته و هردو گروه معتقداند که الگوی فرهنگ سلسله مراتبی بر سازمان حاکم است. هم چنین، بین دیدگاه کارکنان و مدیران در مورد الگوی فرهنگ سازمانی مطلوب، تفاوت معناداری وجود نداشته و هر دو گروه معتقداند که الگوی فرهنگ گروهی به عنوان بهترین الگو برای کارکرد موثر این سازمان مورد نیاز است.
Machine summary:
"در اساس نامۀ این سازمان ، اهداف ذیل منظور شده است : ١- ایجاد غنیترین و فعال ترین مرکز کتاب خانه ای، موزه ای و گنجینۀ اسناد و نفایس در منطقه و جهان اسلام تا سال ١٤٠٤ ٢- فراهم آوری منابع مناسب جهت حفظ و اشاعۀ علوم و معارف حلقۀ جعفری و هنرهای اسلامی- ایرانی ٣- فراهم آوری منابع و متون مورد نیاز در علوم مختلف بر حسب نیاز محققان و مراجعان برابر با آئین نامۀ مجموعه سازی سازمان ٤- انتشار و اطلاع رسانی منابع کتاب خانه ای، موزه ای و آرشیوی به شیوه های مختلف ٥- گسترش فرهنگ مطالعه و پژوهش ٦- شناسایی و معرفی میراث علمی، هنری و فرهنگی ارزشمند ٧- حفظ و صیانت از آثار فرهنگی سازمان ٨- غنیسازی اوقات فراغت زائران و مجاوران ٩- ارتقاء سواد اطلاعاتی، درک هنری و اطلاعات تاریخی مراجعان و بازدیدکنندگان ١٠- حضور موثر در فضای مجازی ١١- زمینه سازی برای نهضت تولید علم و جنبش نرم افزاری ٢١٦ مجلۀ علوم اجتماعی دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد سال سیزدهم کتاب خانه و ایجاد مراکز مطالعاتی و اطلاع رسانی جهت کسب آگاهی مردم در یک جامعه میتواند نشانه ای از رشد فکری و فرهنگی مردم آن جامعه باشد؛ اما همان طور که جواهری (١٣٨٤) بیان میکند که پـرورش اندیشه های نو و خلاق و در نتیجه ، ارتقای فرهنگ و دانش اجتماعی تنها با افزایش تعداد کتاب خوان ها، در کنار گسترش کتاب خانه ها، آن هم به شیوه های درست و منطقی، امکان پـذیر اسـت .
ایـن مفهـوم از جملـه مفاهیم «قابل توجه و مناقشه برانگیز» در قلمرو مدیریت و رهبری سازمان هاست ؛ به عبارتی، از یـک طـرف پژوهش گران مختلف به بررسی فرهنگ و نقش آن به عنوان یکی از عوامل مؤثر در عملکردهـای سـازمانی توجه نشان داده اند و از طرف دیگر، به دلیل عدم اتفاق نظر میان آن هـا در زمینـۀ تعریـف مفهـوم فرهنـگ سازمانی، هر یک از زاویه ای به پژوهش در این زمینه پرداختـه انـد؛ بـه عنـوان مثـال ، رابینـز٣ (١٩٩١) بیـان میکند «فرهنگ ، مجموعه باورها، بینش ها، نمادها، آیین ها و ارزش های مشترک در یک سـازمان اسـت کـه میتواند اندیشه و رفتار اعضا را تحت تأثیر قرار دهد و موجب انگیـزش احساسـات ، نگـرش هـا و تعامـل 1."