Abstract:
نهضتهای اسلامی در سال 2010 - 2013 با ماهیتی ضداستبدادی و ضداستعماری
توجه بسیاری از اندیشمندان را به خود جلب کرد. این نهضتها پیامدهای گوناگون
سیاسی اجتماعی در جهان اسلام داشت. در این مقاله سعی داریم با بررسی شرایط
جهان اسلام در زمان وقوع نهضتها، پیامدهایی را که بیداری اسلامی در جهان اسلام
به دنبال داشت بیان کنیم.
بیداری اسلامی به دلیل حضور گسترده مردم، همبستگی اجتماعی را در کشورهای
اسلامی تقویت کرد و همچنین در عرصه بین الملل اسلامی نیز به دلیل این که این
نهضتها ابعادی دینی داشتند، ایده امت اسلامی را قوت بخشید. انقلابیون شعارها و
اهدافی دینی داشتند در نتیجه بیداری اسلامی به تقویت گرایشات دینی نیز منجر شد.
بخش مهمی از این انقلابها در مقابل حاکمان مستبدی بود که طرفدار و حامی غرب
بودند. در نتیجه بیداری اسلامی گرایشات غرب ستیزانه را افزایش داد به ویژه که رفتار
خصمانه غرب در مورد جهان اسلام از علل بیداری اسلامی بود. از آنجا که انقلاب
اسلامی ایران مدلی موفق و متقدم در نهضت های اسلامی بود مورد توجه انقلابیون سایر
کشورها قرار گرفت در نتیجه بیداری اسلامی توجه به انقلاب اسلامی ایران را افزایش
داد. بیداری اسلامی توجه مسلمانان را به موضوع فلسطین نیز جلب کرد؛ مسئلهای که
اهمال کاری مسلمانان در مورد آن سرآغاز بسیاری از مشکلات شده بود. ضمن این که
بیداری اسلامی به عنوان تهدیدی برای اسرائیل قابل تحلیل است.
Machine summary:
در واقع اين مقاله در صدد بررسي شرايط سياسي اجتماعي کشورهاي اسلامي در دوران نهضـت هـاي بيـداري اسـلامي و همچنين تغييرات ناشي از آن در جهان اسلام است .
(اخـوان- کاظمي، ١٣٩٢، ص٢٨) ب) تقويت هويت ديني در مورد علل و ماهيت بيداري اسلامي تحليل هاي متفاوتي با رويکردهـاي متفـاوت سياسي, اجتماعي, اقتصادي و فرهنگي ارائه شده است (رفعـت ، الشـبوکي، ١٣٨٧، ص١٦١، هانتر، ١٣٨٠، ص ١١١و ١٢٠) که برخي اساسا ماهيتي سکولار براي آن قائلند.
ک: رفعت ، الشوبکي، ١٣٨٧، ص ٢١ ـ ٢٣) ج) تضعيف جايگاه غرب و تقويت گرايش هاي ضدغربي بيداري اسلامي علاوه بر اينکه دولت هاي مستبد غـربگـراي منطقـه را بـه چـالش کشيد، با زمينه سازي قدرت دولت هاي مستقل و اسلامگرا، نـسخه دمـوکراسي کــنترل شده غربي را زير سؤال برد و هـمچنين بـا افـزايش انزجار از ايـالات متحـده در ميـان ملت هاي مسلمان منطقه ، چهره واقعـي ايـن کشـور را در سـلطه سياسـي، اقتصـادي و فرهنگي بر کشورهاي اسلامي و حمايت از رژيم صهيونيستي اسرائيل نشان داد.
(عباسي اشلقي،١٣٩١، ص٢٥) در واقع با وقوع بيداري اسلامي تنش بين ايران و کشـورهاي عربـي حـوزه خلـيج فارس افزايش يافته است (p٥ ,٢٠١١ ,Robert)؛ زيرا الگوي مردم سالار و دينـي انقـلاب ايران با حکومت هاي ومستبد سرسپرده عربي تناسبي ندارد و طبيعي است کـه حاکمـان اين کشورها از انتقال الگوي انقلاب ايران بـه کشورشـان بيمنـاک باشـند.
اميني، عليرضا، بررسي فرصت ها و چالش هاي ايجاد وحدت در سايه بيداري اسـلامي بـا تکيه بر ديدگاه حضرت امام خميني و مقام معظـم رهبـري حضـرت آيـت الله خامنـه اي، نهضت نرم افزاري (وابسته به انتشارات انقلاب اسلامي)، تهران، ١٣٩١.