Abstract:
زبان از دیرباز با موضوعات اجتماعی در ارتباط بوده و درهم تنیدهاند و ارتباط بین این دو امکانناپذیر است. درحقیقت، تأکید تحلیلگران انتقادی گفتمان بر بافت اجتماعی گفتمان، نشان از این ارتباط ناگسستنی بین گفتمان به انواع مختلف آن و موضوعات اجتماعی دارد. از موضوعات مهم اجتماعی، که بخش گستردهای از فضای آثار اندیشمندان را به خود اختصاص داده است، موضوع زن و جایگاه اجتماعیاش است. بشری بستانی، شاعر متعهد عراقی، یکی از روشنفکران بزرگ عرصة ادب و شعر معاصر عربی است، که در آثار شعریاش به موضوع زن بهمنزلة ساختاری قومیـ تمدنی پرداخته است. وی در شعر خویش به دفاع از حقوق زن پرداخته و با وامگیری از بزرگانی چون جبران و ابن عربی و دیگران و با رد مردسالاری و مرگ فرهنگی اجتماعی زن، بر ایجاد توازن بین زن و مرد و رساندن جامعه به رشد و پیشرفت از این طریق همت گمارده است. بشری در گفتمانش برای بیان ایدئولوژیهایش زبانی آمیخته به سنت را به کار گرفته و با استفاده از واژگان نقشگرا و تصاویر فنی در پی تغییر است. در این جستار، سعی بر آن داریم که با روش توصیفیـ تحلیلی در اشعار بشری بستانی اندیشة این اندیشمند معاصر عرب را بررسی و کنکاش کنیم.
Machine summary:
پیشینة پژوهش دربارۀ پیشینۀ این جستار، باید گفت که آثار شعری بشری بستانی در جهـان عـرب بـه شـهرت بسزایی رسیده است و پژوهش گران عرب به بررسی آثار وی در زمینه های مختلف و با دیدگاه های مختلف پرداخته اند که به چندی از آن ها اشاره می شود: سلطۀ الابداع الانثـوی از دکتـر محمـود خلیف الحیانی و ینابیع النص و جمالیات التشکیل (٢٠١٥)، که مجموعه ای از اسـتادان دانشـگاه موصل دربارۀ شعر بشری البستانی نگاشته اند، و جدلیۀ الحضور و الغیاب از دکتر اخلاص محمود عبدالله و ألمواجهۀ الحضاریۀ فی شعر بشری البستانی (٢٠١٤) از دکتر رائد فؤاد الردینی و کتاب الشعر و النقد و السیرۀ مقاربۀ لتجربۀ بشری البستانی الابداعیۀ (٢٠١٢) از دکتر عصام شرتح ، که مؤلفان در این جستارها جنبۀ سیاسی گفتمان بشری بستانی را بررسی کرده اند و «الصـورۀ فـی شعر بشری البستانی » (٢٠١٤) پایان نامۀ کارشناسی ارشدی است که آقـای عبـدالرزاق محمـود القیسی (٢٠١٤) دربارۀ شعر بشری نگاشته و پژوهش هایی دیگر...
از روشن فکران مهم معاصر عرب شاعر عراقی بشری البسـتانی اسـت کـه همیشه در گفتمان خویش به این موضوع پرداخته و از آن صحبت کرده است ، بشـری بـا تأییـد جنبش فمنیسم و با ارائۀ ایدئولوژی های جدید و مقابله با ایدئولوژی های صـاحبان سـلطه سـعی دارد بین زن و مرد توازی ایجاد کند.
نابرابری بین زن و مرد در جامعـه ، دور نگـه داشـتن زن از جامعه و محصورکردن آن در دایرۀ اعمالی چون ادارۀ امور منـزل و نگـاه رغبـت آمیـز بـه زن در جامعۀ معاصر عرب از عوامل مهم تشکیل دهندۀ گفتمان بشری بستانی است که در گفتمانش با دفاع از جنبش فمنیسم و با طرح دیدگاه های جدیـد سـعی دارد جامعـۀ مردمحـور را دگرگـون کند.