Abstract:
خانواده یکی از قدیمیترین و مهمترین نهادهای بشری و موضوع تحقیق مهمی برای محققان است و همیشه توجه محققان و پژوهشگران را به خود جلب کرده است. تجربه زندگی مدرن بیانگر آن است که نهاد خانواده و روابط خانوادگی دچار تغییراتی شده است. اصغر فرهادی از جمله کارگردانانی است که در فیلمهایش به موضوعات و مسائل اجتماعی پرداخته و خانواده و روابط خانوادگی یکی از کانونهای مهم فیلمهای اوست. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که موضوعات اجتماعی در فیلمهای اصغر فرهادی با موضوع خانواده و روابط خانوادگی چگونه بازنمایی شده است؟ فرهادی چه تصویری از خانواده و روابط خانوادگی در جامعه ایران به تصویر کشیده است و چه تأملات نظری میتوان از فیلمهای فرهادی بیرون کشید؟ روش مورد استفاده در این مقاله، تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی مایرینگ بوده و سعی شده است که مضامین آشکار و مضامین پنهان موجود در فیلمهای مورد مطالعه شناسایی شود. در فرایند تحلیل دادهها نیز از روش کدگذاری استفاده شده است. بر مبنای نظریه بازنمایی، بازنمایی صورت گرفته از خانواده و روابط خانوادگی در فیلمهای مورد مطالعه اصغر فرهادی، روایتی است که از خانواده ایرانی در فضای مدرنیته ارائه شده است. بر اساس مقولات به دست آمده از فیلمهای مورد مطالعه، میتوان نتیجه گرفت که فیلمهای مورد مطالعه بازنماییای از گسست پیوندهای خانوادگی یا روابط خانوادگی شکننده در جهان مدرن ارائه میدهند و در چنین فضایی روابط خانوادگی افراد به استحاله ارزشهای وفاداری (خیانت)، طلاق، پنهانکاری و دروغگویی، بیاعتمادی و ناامنی روانشناختی، خشونت، قضاوتهای نادرست، و تقابل سنت و مدرنیته آغشته است.
Machine summary:
سـؤال اصلـی مقالـۀ حاضـر ایـن اسـت کـه در فیلم هـای مـورد مطالعـه ، روابـط خانوادگـی چگونـه بازنمایـی شـده اسـت ؟ و چـه تأمـلات نظــری می تــوان اســتخراج کــرد؟ ایــن پرســش در چارچــوب رویکــرد بازنمایــی مطــرح شــده اســت .
روش مــورد اسـتفاده ، تحلیـل محتـوای کیفـی بـا رویکـرد اسـتقرایی مایرینـگ بـوده و سـعی شـده اسـت کـه مضامیـن آشـکار و مضامیـن پنهـان موجـود در فیلم هـای مـورد مطالعـه شناسـایی شـود.
وجه تمایـزایـن پژوهـش نسـبت بـه سـایرتحقیقات این اسـت کـه روابـط خانوادگـی دردنیای ١ نظریــه بازنمایــی در مقالــه نویســندگان ایــن مقالــه تحــت عنــوان « نحــوة بازنمایــی زن در زیســت جهــان مــدرن در فیلم هــای اصغــر فرهـادی (مطالعـۀ مـوردی : چهارشنبه سـوری ، دربـارة الـی و جدایـی نـادر از سـیمین )» (١٣٩٥) بـا تفصیـل بیشـتری توضیـح داده شـده اسـت .
دینـدار(١٣٩١)درچارچـوب تحلیـل گفتمـان لاکلاوموفـه ،بـاتحلیـل فیلم هـای دو زن ،قرمـز،واکنـش پنجـم ،چهارشنبه سـوری ،درباره الی ،جدایی نادرازسـیمین وشـهرزیبا بـامحوریـت خانـواده ،به این نتیجه رسـیده اسـت که میتـوان خانوادۀامروزی ومسـائل و مشـکلات آن راناشـی ازتقابل وکشـمکش معنایی گفتمان های سـنت ومدرنیته دانسـت .
علت انتخاب این سـه فیلم درمیان آثارسـینمایی فرهادی ،این اسـت کـه وی بـه سـاخت فیلـم بـاژانـرخانوادگـی واجتماعـی علاقه منـداسـت وبـه بازنمایـی زندگـی خانوادگـی وتنگناهـای آن میپـردازد.
اصغـرفرهـادی کـه درفیلم هایـش به بخشـی اززندگـی طبقۀ متوسـط به صـورت خـاص تکیـه دارد،برآن اسـت تـاروابـط خانوادگی شـکننده درجهان مـدرن رابـاتکیـه بـرزندگـی ایـن طبقـه بـه نمایـش بگـذاردواین تـم رابـه صورت های 45 مختلـف ودرقالـب پیام هـای متنـوع درفیلم هایـش پیگیـری میکنـد.