Abstract:
رباعیّات خیّام فیتزجرالد مشهورترین ترجمهای است که تا کنون از شعر فارسی به انگلیسی صورت گرفته است. رباعیّات در یکی از متشتتترین ادوار تاریخی انگلستان، بهخصوص از حیث مذهبی، منتشر شد. این جستار در صدد است تا نقش رباعیّات را از سویی در اشاعه و گسترش و از سوی دیگر در تثبیت و تحکیم یکی از گفتمان-های مسلّط حاکم بر دوره ویکتوریا، یعنی گفتمان شکّ مذهبی، نشان دهد. بدین مقصود نویسندگان از مبانی نظری نقد تاریخگرایینو بهره گرفتهاند. از منظر نقد تاریخگرایینو هر متن ادبی نه تنها از بافت گفتمانهای تاریخی دوره خود تاثیر میپذیرد بلکه، به نوبه خود، در ترویج و تحکیم آنها نیز تاثیرگذار است. بنابراین، رباعیّات منعکسکننده گفتمانهایی است که به فرهنگ دوره ویکتوریا شکل میدادند و از آن شکل میپذیرفتند که از آن میان میتوان به متونی از قبیل از کشفیّات حوزه آشورشناسی، کتب و رسائل مذهبی، آثار منثور و منظوم ادبی، و رسالهها و تحقیقات علمی اشاره کرد.
Machine summary:
بنابراين ، رباعيات منعکس کنندة گفتمان هايي است که به فرهنگ دورة ويکتوريا شکل مي دادند و از آن شکل مي پذيرفتند که از آن ميان مي توان به متوني از قبيل کشفيات حوزة آشورشناسي ، کتب و رسائل مذهبي ، آثار منثور و منظوم ادبي ، و رساله ها و تحقيقات علمي اشاره کرد.
13 ,Fall & Winter 2014- 2015 52 رباعيات عمر خيام فيتزجرالد و گفتمان مذهبي عصر ويکتوريا ِ جاي اينکه شيوة نگاه کردن به اين سير تحول را با توجه به تأثيرها و نهضت ها عرضه کند، آن را با توجه به سياست و شيوه هاي ترجمه ارائه مي کند.
بديهي است که بخش عظيمي از اين شهرت و توفيق جهانگير مرهون ترجمۀ آزاد و هنرمندانه اي است که يک شاعر ـ مترجم انگليسي به نام ادوارد فيتزجرالد از رباعيات او انجام داده و «نام خود و خيام را در تاريخ ادبيات انگلستان جاودانه کرده است » (نجوميان ٢٢٤).
براي پيشينۀ تحقيق بهتر است که به دو پژوهش اساسي که در اين زمينه انجام شده به اختصار اشاره کنيم : ادوارد هرن الن در سال ١٨٩٩ کتابي تحت عنوان رباعيات عمر خيام اثر فيتزجرالد، و منابع اصلي فارسي آنها (لندن ، ١٨٩٩) منتشر کرد.
درست است که يکي از شگرفترين جدالها در دورة ويکتوريا نظريه تکامل بود که با نـقـد زبـان و ادبـيات خـارجـي دوره نــهــم ، شـمـاره ١٣، پــايـيـز و زمـســتـان ٦٥١٣٩٣ Fitzgerld's The Rubaiyat of Omar Khayyam and the.