Abstract:
هدف: اگرچه شاخص های مبتنی بر استناد به طور گسترده جهت ارزیابی عملکرد پژوهشی و اثرگذاری علمی مورد استفاده قرار می گیرند، در سال های اخیر شاخص های مبتنی بر رسانه های اجتماعی نیز به عنوان ابزاری مکمل معرفی شده اند. این پژوهش با هدف بررسی میزان حضور و توجه به بروندادهای پژوهشی کشور در رسانه های اجتماعی انجام شده است.
روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و با استفاده از شاخص های آلتمتریکس و علم سنجی انجام می شود. جامعه پژوهش شامل 43076 برونداد پژوهشی کشور است که در سال 2015 میلادی در پایگاه استنادی اسکوپوس نمایه شده اند. علاوه بر اسکوپوس، از پایگاه آلتمتریک اکسپلورر جهت مطالعه شاخص های آلتمتریک استفاده شد.
یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که بروندادهای پژوهشی کشور از پوشش آلتمتریک نسبتا کمی برخوردار بوده و تنها 5840 مدرک (55/13 درصد) از کل تولیدات علمی ایران در سال 2015 حداقل یک بار در رسانه های اجتماعی مورد اشاره قرار گرفته اند. این مدارک در مجموع 28517 اشاره از 14 رسانه اجتماعی مختلف دریافت کرده اند که بیشترین میزان اشاره مربوط به مندلی (87 درصد)، توییتر (91/77 درصد) و فیسبوک (87/17 درصد) بوده است. بررسی روند زمانی اشاره به بروندادهای پژوهشی کشور در رسانه های اجتماعی نشان داد که به طور کلی بیشترین میزان اشاره به مدارک مربوط به فاصله زمانی کوتاهی پس از انتشار آن ها بوده و بعد از آن حضور مدارک در رسانه های اجتماعی روند کاهشی در پیش می گیرد. حدود نیمی (24/49%) از بروندادهای پژوهشی دارای نمره آلتمتریک مربوط به حوزه موضوعی علوم پزشکی بوده اند. همچنین بروندادهای پژوهشی حاصل از مشارکت بین المللی از نمره آلتمتریک بالاتری در مقایسه با میانگین کلی کشور برخوردار بوده اند.
نتیجه گیری: جامعه علمی کشور نیازمند آشنایی بیشتر با قابلیت ها و مزایای رسانه های اجتماعی در انتشار بروندادهای پژوهشی و سنجش اثرگذاری تولیدات علمی هستند.
Objective: Although citation-based metrics have extensively been used for research evaluation and scientific impact، in recent years social media metrics have also introduced as alternative indicators. This research aims to investigate the presence and attentions received by scientific output of Iran in social media tools.
Research Methods: The current study is an applied research using altmetric and scientometric indicators. A total of 43076 documents which specified Iran as their affiliated country and indexed by Scopus in 2015، were selected as the population of the study.
Findings: Results of the study showed relatively low altmetric coverage for scientific output of Iran، with only 5840 documents (13.55%) were mentioned at least once in social media.platforms. These documents have received 28517 mentions in 14 sources of attention، of which Mendeley makes up the highest share (87%)، followed by Twitter (77.91%) and Facebook (17.87%). Studying the temporal trend of mentions showed that the highest share of attentions received mainly soon after publishing and then tended to demonstrate a decreasing trend. Almost half of the publications (49.24%) with altmetric score were published in medical sciences area. Moreover، scientific output published through international research collaboration showed higher altmetric scores compared with the mean altmetric score of the country.
Conclusion: Iranian researchers need to know more about the potential and advantages of social media tools in dissemination of scholarly output and evaluation of research impact.