Abstract:
بشر همواره در زندگی اجتماعی خود با مسائلی روبرو می شود که می بایست برای انتخاب صحیح ،توانایی تمییز خیر و شر وتشخیص صالح از فاسدرا درخود تقویت نماید.خالق انسان بنا به مقتضای حکمت خویش وبه منظور دست یابی انسان به درک صحیح، ابزار خاصّی در وجود اوآفریده است که از آن به بصر(چشم) یاد می شود و نقش آن در زندگی،سرنوشت سازاست. خداوند متعال، برای تجزیه و تحلیل مسائل معنوی و غیرمادّی عالم نیز، وسیله ای در انسان تعبیه کرده است که از آن به بصیرت و بینش یاد می شود و در نقش آفرینی واثربخشی بالاتر از چشم جسمانی است و نبودن آن، به تحجّر و تجمّد،عوام اندیشی وپیروی کورکورانه انسان می انجامد. این نوشتار درصدد است تا ضمن بیان ارزش واهمیت برخورداری انسان از صلاح بصیرت به تبیین عوامل و موانع کسب بصیرت از دیدگاه اسلام بپردازد.
Machine summary:
"وآنچه خدا برای فردای قیامت انسان تهیه دیده، از همان روزی تهیه دیده که انسان در دنیا بوده، ولی از چشم بصیرت او پنهان بوده است از این جهت روز قیامت، روز کنار رفتن پردهها، و مشاهده پشت پرده معرفی شده است زیرا غفلت وقتی تصور دارد که چیزی باشد و ما از بودنش غافل باشیم.
گر چه بطلان استعداد و فساد عمل دلها و چشمها و گوشهای ایشان مستند به خدای تعالی است، البته خدای تعالی این کار را به عنوان کیفر عملهای زشت ایشان کرده، پس خود آنان سبب شدند که با تغییر راه عبودیت نعمت خدا را تغییر دادند، خداوند هم مهر بر دلهایشان نهاده و دیگر با این دلها آنچه را که باید بفهمند نمیفهمند، و پرده بر چشمهایشان کشیده و دیگر با این چشمها آنچه را که باید ببینند نمیبینند، و سنگینی را بر گوشهایشان مسلط کرده و دیگر با این گوشها آنچه را که باید بشنوند نمیشنوند، و همه اینها نشانه این است که آنچه را که مایه امتیاز انسان از سایر حیوانات است از دست دادهاند، و آن تمییز میان خیر و شر، و نافع و مضر در زندگی سعید انسان، به وسیله چشم و گوش و دل است.
(طباطبایی، محمدحسین، المیزان، ج8ص338-335) درسوره نحل آیه ( أولئک الذین طبع الله علی قلوبهم و سمعهم و أبصارهم و أولئک هم الغافلون( (نحل/108) به این نکته اشاره شده است که اختیارحیات دنیا بر آخرت، ومحرومیت از هدایت خدای سبحان، نشانه کسانی است که خدا بر دلها و بر گوشها و چشمانشان مهر نهاده و کسانی هستند که غافل نامیده شدهاندچراکه اعمال خلاف و انواع گناهان آثار سویی روی حس تشخیص و درک و دید انسان میگذارد و سلامت فکر را تدریجا از او میگیرد، هر قدر در این راه فراتر رود پردههای غفلت و بیخبری بر دل و چشم و گوش او محکمتر میشود."