Abstract:
انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 مهمترین رخداد سیاسی و اجتماعی و فرهنگی ایران در
دوره معاصر و یکی از مهمترین رخدادهای سیاسی جهان در سده بیستم بوده است. حسین، بشیریه،
جامعهشناس سیاسی بنام، اندکی پس از رخداد انقلاب، کتاب دولت و انقلاب در ا یران که تز دکتری او
بود را به چاپ رساند. کتابی که تا مدتها بعد به فارسی ترجمه نشد. و همین باعث شد تا به هنگام
انتشار آن در ایران، اگرچه توجه فراوانی به خود جلب کند ولی از منظر دادهها، تحلیلها و رویکردها
کمی کهنه به نظر برسد. در این مقاله تلاش بر آن است تا ضمن نقد و راستیآزمایی اطلاعات آن با
یک رویکرد تاریخی، نگاهی دوباره به انقلاب ایران و زمینههای تاریخی آن بشود. بر این اساس به نظر
میرسد، فاکتهای ارائه شده در کتاب، در بسیاری موارد بر اساس شایعات عامیانه و گزارش های
ژورنالیستی و تبلیغات سیاسی احزاب بنا شده که امروز قابل استناد نیستند.
Machine summary:
"(ذبیح،1363، ص160) استناد به نامه مشکوک آیتالله کاشانی در 27 مرداد 1332 که در آن کاشانی مصدق را به برنامه برای کنار کشیدن قهرمانانه و آمادهسازی فضا برای کودتاچیان به منظور انتقال کنترل نفت ایران از انگلیس به آمریکا متهم کرده است، از دیگر موارد بحثبرانگیز این کتاب است.
73) استفاده از اختیارات ویژه در جهت اقتدار(خود مصدق از 1306 تا 1329 در مجالس ششم تا شانزدهم با اختیارات ویژه قانونگذاری دولت مخالفت کرده بود)، دخالت در روند انتخابات مجلس از طریق توقف انتخابات و تشکیل مجلسی ناقص،(سفری، 1371، ص۵۸۱) استفاده از بازوی خیابانی و لمپنیسم برای سرکوب مخالفان سیاسی،(بنگرید به چگینی و احمدی، 1388) دادن شعارهای عوامفریبانه غیرواقعی،(مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۵ اردیبهشت ۱۳۳۰ نشست ۱۴۳) تحریک تودههای مردمی بر ضد خارجیها، (بنگرید پیام مصدق در باره ملی شدن صنعت نفت در وبسایت ملیون) نپذیرفتن پیشنهادات معقول و منطقی سازمانهای بینالمللی،(صفایی، 1371،صص ۱۷۸-۱۷۹، همچنین کاتوزیان 1371) بستن سفارت انگلیس(ذبیح،1363، ص115) و در پایان انحلال غیرقانونی مجلس از طریق برگذاری یک رفراندوم غیراستاندارد و بیسابقه با نتیجهای غیرقابلباور99.
(ص41) ولی خود او در جای دیگر این کتاب میانگین کرسیهای طبقه زمیندار در مجلس ایران در سال های 1322 تا 1339 را 56% دانسته بود(ص32)که این نشان میدهد سقوط مصدق به تحولی در این ساختار نیانجامید.
(متینی، 1384، صص93-94) مصدق که در پی تنها 3 سال تحصیل (1911-1914) بدون آنکه از پیش مدرک دیپلم یا لیسانس داشته باشد، به درجه دکتری در رشته حقوق رسیده بود،(مصدق، 1358، صص77 تا 81) تز دکترایش یک تحقیق ترویجی و توضیحی درباره "وصیت در فقه اسلام" بود که در تهران با کمک روحانیون به زبان فارسی نوشته و سپس در سوییس به فرانسوی ترجمه کرده بود."