Abstract:
پایبندی به اصول تدوین کتب آموزشی علوم انسانی، بهخصوص در مباحث فقهی، حقوقی و اصول فقه از الزامات غیرقابل اجتناب است، با بررسی و کنکاش بهعمل آمده در شیوه نگارش، پیکربندی مباحث و محتوای علمی کتاب مبانی استنباط حقوق اسلامی مواردی چون فقدان وحدت سبک در پیکربندی مطالب، نادیدهانگاری منطق تدوین و دستآوردهای متأخرین و معاصرین، فقدان ارتباط منطقی میان برخی عناوین مطرحشده، فقدان بهرهمندی از مستندات لازم، کاربردی نبودن برخی مباحث مطرح شده، ناهمگونی استدلالها، چشمپوشی ازآموزههای کلیدی، عدم بهرهگیری از یافتههای جدید حقوقی و قوانین موضوعه بازنگری شده وجزمانگاری قواعد مورد اختلاف. این اثر را از ابعاد مختلف نقدپذیر نموده است، ازسوی دیگر ضرورت کابردی نمودن متون آموزشی حقوقی و انطباقها با آخرین یافتهها و تطبیق با قوانین جاری در عرصههای مختلف، با تأکید بر نظریّههای عالمان فقه و حقوق و دانش اصول و استفاده از آخرین نظریّههای ایشان اهمِّیّت این نقد را مضاعف میسازد،ازآنجاکه هدف نگارش کتاب مورد بحث تهیه متن آموزشی متناسب با شرایط کنونی دانش حقوق و آمادهسازی دانشجویان برای انجام تحقیقات حقوقی است، دستکم بازنگری در مباحث آن بهعنوان متن آزمونهای تحصیلات تکمیلی و استخدامی ضرورتی انکارناپذیر است.
Devotion to rules of writing educational books of humanities, especially in jurisprudence,legal issues and principles of jurisprudence, is inevitable requirement. According to the investigation on the manner of writing and configuration of scientific topics and contents of “basics of Islamic law inference” book, some issues such as lack of style cohesion in classifying topics, ignoring logic of complication and recent achievements, lack of logical relationship between some of the described issues, non-using required documents, impracticality of described issues, heterogeneity of reasoning, ignoring key doctrines, non-using new legal findings and revised statute books made this book reviewable, on the other hand, the practical requirement for composing legal educational texts and its conformity with the latest finding and adaptation with applicable law in various area, emphasizing on theories of jurisprudents and using their latest achievements are essential for jurisprudence texts. Since the book mentioned herein is for education and making the students ready for conducting legal research based on the fundamental views. It seems that it is essential to revise its topics as a source of higher education and employment examination.
Machine summary:
زیرامنظورازاســتلزام دراصـطلاح اهـل لغت ،بـه " همـراه گـرفتن "و"لازم داشـتن "اسـت ( فراهیـدی١٤١٠ق ، ج ٧،ص ؛صاحب بن عباد١٤١٤ق ،ج ٩،ص ٦٠؛طریحـی١٤١٦ق ،ج ٦،ص ١٦٢)ومـرادازآن در آموزه های دانش اصول ،چنان که صاحب نظران ایـن عرصـه بیـان داشـته انـد، حسـب مـواردممکن است ،اسـتلزام علـت نسـبت بـه معلـول باشدیااسـتلزام بـه معنـای معیـت وجــودی(دربنــدی،بی تــا،ج ٢،ص ١٢٦؛شــیرازی١٣٨٦ش ،ج ٣،ص ٢٠٣؛ قزوینــی١٤٢٧ق ، ج ٣،ص ٧٤٧)گذشته ازاین تقسیم بندی، تلازم بین دوچیز ممکن است بـه واسـطه لـزوم ذهنی یالزوم خارجی باشدودرهردوصورت ممکن است ازمصادیق لزوم وجودی یـالزوم ماهوی باشد،مرادازاستلزام دراین مبحث را هریک ازایـن مواردبـدانیم برقـراری ارتبـاط میان آن ها ومباحث یادشده امری مشکل است ،مگربراسـاس تـأویلات وتوجیهـاتی کـه جای بحث وجدل درباره آن ها کتاب های درسی و آموزشی نیست ،چراکه رسالت ایـن دسته ازتألیفات ارائه بیان شیوا وگویاازمطالب بلامنازاع برای جویندگان علم است .
٤. درمقاطع مختلف مباحـث بـه گونـه سـامان داده شـده اسـت کـه عمـلا نویسـنده را وادارنموده تااز مباحث کلیدی فراوانی چشم پوشی نموده ویا آن ها درغیرمحل خود بـه صورت ضعیف تری مطرح سازند،به عنوان نمونـه دربحـث پیرامـون دلیـل عقـل ؛روش بحث پیرامون دلیل عقل وکیفیت استفاده ازمنابع این مبحث باعـث گردیـده تـاآن گونـه لازم است ،فائده ای ازآن حاصل نگردد؛زیـرا براسـاس نظرمشـهورعالمان واندیشـمندان دانش اصول ،دلیل عقل درجاهای مختلفی ازدانش اصـول موردبحـث قرارمـی گیرد،کـه ازاین میان سخن ازدلیل عقل به عنـوان یـک قـانون کلـی وکبـروی ازاهمیـت بیشـتری برخورداراست ،جنبه ای ازاین دلیل که درکتاب به آن توجه جدی نشده است .