Abstract:
از آنجا که قرآن کریم به شخصیت انسان و به ارزش اخلاقی او اهمیت میدهد ؛ به برخورداری از حقوق مادی و معنوی او نیز تاکید دارد ، لذا به صراحت کرامت انسان را اعلام می کند : ولقد کرّمنا بنی آدم وحملناهم فی البرّ والبحر ورزقناهم من الطّیّبات و...(اسراء آیه70) و از اینکه از روح خود در وی دمیده ، آسمان و زمین را مسخر او گردانیده و نعمات زادی را برای وی آفریده است ؛ همه و همه نشان از تکریم انسان است . به تبع آن بایزید بسطامی یکی از عرفای بزرگ ما هم در قرون اولیه اسلامی به امر تکریم مخلوقات از جمله انسان و جایگاه ارزشمند او ، به آزادی انسان و اهمّیّت برخورداری وی از حقوق اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی و دینی نیز ارج مینهد و شادی را به عنوان موهبتی که خاص اشرف مخلوقات خداوند است ، گرامی می دارد . هدف از این پژوهش بررسی تکریم مخلوق و شادی از نگاه بایزید بسطامی است . تکریم مخلوق ، به ویژه انسان از ارزش های پسندیده و خصوصیات اخلاقی است که نه تنها در معارف دینی توجه ویژهای به آن شده بلکه یکی از ویژگی های بارز در زندگی بایزید بسطامی است . او به عنوان یکی از بزرگان این مسلک ، تکریم مخلوق و شادی و خدمت به خلق را ارج و قربی والا می نهد ؛ که این جستار به تبیین آن خواهد پرداخت.
Machine summary:
تکریم مخلوق، شادی و خدمت به خلق در نگاه بایزید بسطامی افشار عزیزی دولتآبادی 1 چكیده از آنجا که قرآن کریم به شخصیت انسان و به ارزش اخلاقی او اهمیت میدهد؛ به برخورداری از حقوق مادی و معنوی او نیز تاکید دارد، لذا به صراحت کرامت انسان را اعلام میکند: وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِيآدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ و...
به تبع آن بایزید بسطامی یکی از عرفای بزرگ ما هم در قرون اولیه اسلامی به امر تکریم مخلوقات از جمله انسان و جایگاه ارزشمند او، به آزادی انسان و اهمّیّت برخورداری وی از حقوق اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و دینی نیز ارج مینهد و شادی را به عنوان موهبتی که خاص اشرف مخلوقات خداوند است، گرامی می دارد.
(نفیسی200:1343) عرفان اسلامی با کشف و شهود متعالی خود در اتصال به مقام قرب و محبّت الهی با نشئه گرفتن از قرآن کریم و حقیقت باطنی منشعب یافته از خصوصیات حسنه ای است که با تعالیم اسلام پیوند خورده و با انوار نبوت و ولایت آمیخته و تفکرات بایزید بسطامی نیز از این موهبت دور نیست.
اما مطالعه در این آثار و دیگر پژوهشهای مرتبط با این عارف خلاء ناشی از بیان یک مسئله که شخصیت عرفانی والایی چون بایزید بسطامی را نه تنها نباید از نظر دور داشت، بلکه به استناد چند ویژگی خاص- ازجمله تأثیرپذیری از شخصیت امام جعفر صادق(ع)- نویسنده را برآن داشت تا مباحثی چون: ارج نهادن به جایگاه انسان ها، ارتباط ها، رفتارها، وخصوصیات برجسته دیگر بایزید که تاکنون به آن ها اشاره نشده است را در قالب «تکریم مخلوق شادی و خدمت به خلق در نگاه بایزیدبسطامی» مورد کنکاشت قرار دهد و در حد بضاعت نویسنده با استناد به آثار برجسته در اختیار خوانندگان قرار دهد.