Abstract:
گفتمان سنّت یا تجّدد به مفهوم امروزی در اعصار قدیم رایج نبود. در اعصار
قدیم معمولا در عین حفظ سئتء نوآوریهایی هم میکردند. این نوآوریها
مخصوصا در ادییات بیشتر ناظر به محتوا بود؛ حال آنکه در عصر جدید بیشتر
ناظر به فرم است یا به نحوی با تغییر فرم هم همراه است. بر این اساس باید
سعدی را متجدّدی دانست که با حفظ اعتدال بیشتر در زمینة معنی و گاهی البته
فرم دست به نوآوریهایی زده است. آنچه در پی میآید» شواهد و دلایلی است
مبنی بر این امر.
Machine summary:
بر اين اساس باید سعدی را متجدّدی دانست که با حفظ اعتدال بیشتر در زمینة معنی و گاهی البته فرم دست به نوآوریهایی زده است.
توضیح اینکه در عصر جدید مدرنیسم غالباً با نفی سنّت همراه است، اما در اعصار قدیم معمولاً در عین حفظ سنّت، نوآوریهایی هم میکردند.
این نوآوریها مخصوصاً در ادبیات بیشتر ناظر به محتوا بود؛ حال آنکه در عصر جدید بیشتر ناظر به فرم است یا به نحوی با تغییر فرم هم همراه است.
با توجه به این مقدمه کوتاه باید سعدی را متجدّدی دانست که با حفظ اعتدال بیشتر در زمینة معنی و گاهی البته فرم دست به نوآوریهایی زده است.
سعدی حتی در سجعپردازی هم جانب اعتدال را رعایت کرد و از برخی از اشارات او پيداست كه معتقد بود در نثر فنّي مسجع، معني فداي لفظ شده است چنآنكه در گلستان گوید: هان تا سپر نیفگنی از حمله فصیح کاو را جز این مبالغه مستعار نیست دین ورز و معرفت که سخندان سجعگوی بر در سلاح دارد و کس در حصار نیست (سعدی، 1374: 168) همین روش بیاعتنایی به اظهار فضل و فضلفروشی و ایراد تلمیحات و اشارات نادر علمي و نجومي و طبي و امثال اینها را علاوه بر نثر، در شعر هم دارد، توضيح اینکه شعر قرن ششم یا عهد سلجوقی مثلاً شعر خاقانی و نظامی و انوری و امثال آنان شعری فاضلانه است که بر آنها شروح متعدد نوشتهاند، اما شعر سعدی در عین احتوا به مبانی فصاحت و بلاغت، شعری ساده و به اصطلاح سهل و ممتنع است.