Abstract:
ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻓﻠﺴﻄﯿﻦ ﻫﻤﻮاره اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺟﻬﺎن اﺳﻼم از ﺳﺎل 1948 ﺑﻮده اﺳـﺖ. ﺣﻤﺎﯾـﺖ از اﯾـﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻫﻤﻮاره ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺑﺨﺶ از ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ ﮐﺸﻮرﻫﺎی اﺳﻼﻣﯽ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻣﺎ ﻃﯽ ﭼﻨﺪ دﻫﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﻪ ﺣﺎﺷﯿﻪ رﻓﺘﻪ و ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﻠﺴﻄﯿﻦ از اوﻟﻮﯾﺖ اول ﺑﺴﯿﺎری از
ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺟﻬﺎن اﺳﻼم ﺧﺎرج ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ ﻫﺮ ﮐﺸﻮری در ﻧﻈﺎم ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻞ ﺑﺮآﯾﻨﺪ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎﯾﯽ در داﺧﻞ و ﺧﺎرج از ﻣﺮزﻫﺎی آن ﮐﺸﻮر ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. در ﻣﻮرد ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺷﻤﺎل آﻓﺮﯾﻘﺎ ﻧﯿﺰ اﯾﻦ ﻣﻬﻢ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻄﺒﺎق اﺳﺖ. ﻋﻤـﻖ ﻓﺮﻫﻨـﮓ ﺿﺪ ﺿﻬﯿﻮﻧﯿﺴﺘﯽ در ﻣﯿﺎن ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﻤﺎل آﻓﺮﯾﻘﺎ و رﯾﺸﻪ دار ﺑﻮدن ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺧﻮاﺳـﺘﻪ از ﻣﺒﺎرزات ﺿﺪ اﺳﺘﻌﻤﺎری، ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺴـﺌﻠﻪ ﻓﻠﺴـﻄﯿﻦ و ﮔـﺮوه ﻫـﺎ ی ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ﯾﮑـﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی اﯾﻦ ﺟﻮاﻣﻊ و ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﺑﺎﺷـﺪ. ﺑـﻪ رﻏـﻢ
اﻫﻤﯿـﺖ ﻣﺴـﺌﻠﻪ ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺷﻤﺎل آﻓﺮﯾﻘﺎ، ﺑﺮﺧﯽ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻫﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮات اﺳﺎﺳﯽ ﺑﺮ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ داﺷﺘﻪ و آﻧﻬﺎ را از اﯾﻦ ﻣﺴﯿﺮ دور ﻧﻤﻮده اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺳﺆال اﺻﻠﯽ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻫﺎی واﮔﺮاﯾﯽ ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺷﻤﺎل آﻓﺮﯾﻘﺎ (ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺨﺸﯽ از ﺟﻬﺎن اﺳﻼم) ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﻠﺴﻄﯿﻦ ﭼﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ؟ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺆال اﺻﻠﯽ، ﻫﺪف اﯾﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر ﻧﯿﺰ ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻮاﻣﻞ واﮔﺮاﯾﯽ ﮐﺸـﻮرﻫﺎی ﺷـﻤﺎل آﻓﺮﯾﻘـﺎ از ﻣﺴـﺌﻠﻪ ﺣﻤﺎﯾـﺖ از ﻓﻠﺴـﻄﯿﻦ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﺑﻪ رﻏﻢ ﻋﻤﯿﻖ ﺑﻮدن ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺿﺪ ﺻﻬﯿﻮﻧﯿﺴﺘﯽ و ﺣﻤﺎﯾـﺖ از ﮔﺮوه ﻫﺎی ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺷﻤﺎل آﻓﺮﯾﻘﺎ، ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ اﯾﻦ ﻣﻘﻮﻟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺗﻼش ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﺎ روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ـ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺑﺰار ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧـﻪ ای و ﺑﻬـﺮهﮔﯿـﺮی ازﻣﻨـﺎﺑﻊ الکترونیکی،سوال این مقاله پاسخ داده شود.
Machine summary:
با توجه به گستردگی مطالب، این مقاله الزاما قصد بررسی وضعیت حمایت از مقاومت فلسطین را در همه کشورهای فوق ندارد و تلاش میشود مسئله مقاله عمدتا در کشورهایی مثل الجزایر، لیبی، تونس و سودان بررسی شود.
مسئله حمایت از محور مقاومت بهویژه گروههای مقاومت فلسطینی و ضدیت با رژیم صهیونیستی همواره یکی از اساسیترین مسائل مورد توجه در میان جوامع این کشورها بوده است.
بر اساس متن منتشر شده، عربستان سعودی با اعلام حمایت کامل خود از سودان در نزاع مرزی این کشور با مصر، کمکهای اقتصادی و سیاسی متعاقب ریاض به سودان را وعده داده و از طرف مقابل، خارطوم ضمانت هماهنگی کامل درباره سیاستهای مربوط به گروههای مقاومت فلسطینی را به عربستان داده است (ویکیلیکس، 1394).
در بیان علل تغییر رویکرد سیاست خارجی سودان نسبت به گروههای مقاومت فلسطین، اگرچه تلاش برای رهایی از بحرانهای موجود در این کشور از جمله بحران دارفور، فرار از اتهام حمایت از تروریسم دخیل میباشند، با این حال عوامل اقتصادی به عنوان دلایل زیربنایی این موضوع حائز اهمیت بیشتری است.
همچنین راشد الغنوشی در سال 2013 در جریان جلسهای در مؤسسه خاورنزدیک واشنگتن در پاسخ به سؤال یک خبرنگار یهودی در ارتباط با مواضع حزب النهضه در قبال مسئله فلسطین و اسرائیل ضمن اعلام نگرانی فزاینده خود درباره سرنوشت و مردم فلسطین، عنوان داشت که النهضه از شکلگیری توافق میان فلسطین و اسرائیل حمایت میکند و آن را مورد پذیرش قرار خواهد داد چون ما فلسطینیتر از فلسطینیها نیستیم و در صورتی که فلسطینیان به توافق دست یابند آن را رد نمیکنیم (Abadi, 2016: 19).