Abstract:
تناسب آیات به عنوان یک دانش مورد توجه اندیشمندان اسلامی قرار گرفتهاست. دانشمندان مسلمان و خاورشناسان بر سر بحث ارتباط و انسجام و به نوعی پیوستگی مفهومی بین آیات در سور قرآن کریم اختلافنظر دارند. برای از بین بردن نسبت نبود ارتباط بین آیات درون سور، ضرورت دارد خطوط ارتباطی آیات کشف، شناسایی و تبیین گردد تا به فهم بیشتر، فهم هدف یک سوره و در نهایت، فهم تمام آیات کلام الهی دست یابیم. سورة بقره از جمله سوری است که مفاهیم و موضوعات متنوعی نظیر خداوند، اهل ایمان، تاریخ و داستانسرایی، نبوت و مخالفان حق را در خود جای دادهاست. منافقان و مشرکان عرب و بنیاسرائیل از جمله مخالفان حقی هستند که در این سوره در مقابل دعوت انبیاء عملکردهای متنوعی دارند و به پیامد اعمال آنها اشاره شدهاست. با کشف، شناسایی و تبیین این دو خط ارتباطی، پیوند وثیق و محکم در آیات سوره برقرار میشود و ابهام و پراکندگی ظاهری در آن از بین میرود. در این مقاله، با روش توصیفیـ تحلیلی درصدد تبیین ارتباط بین دو خط نبوت و مخالفان حق هستیم.
Machine summary:
دربارة کشـف ارتباط خطوط درون سور نیز آثار زیر نگاشته شده است : ـ پایان نامۀ الگوی شایسته از مقاصـد محتـوا و تناسـب سـور بـه ترتیـب نـزول از سـورة قیامت تا اسراء، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم ، دانشکدة علوم قرآنـی قـم (١٣٩٢) از لیلا یزدان پرست به راهنمایی عبدالکریم بهجت پور در مقطع کارشناسی ارشد.
جوادی آملی در این فراز می نویسد: «در نخستین آیـه ، بـه برخـی از ویژگـی هـای منافقـان ، ماننـد برخـورداری از ظاهری فریبا و گفتاری شگفت انگیز و دل پذیر اشاره کرده است و در آیۀ بعد، به معرفی ویژگی دیگر آن ها پرداخته است که قبل از دستیابی به جاه و مقـام ، داعیـۀ اصلاح طلبی و خیرخواهی دارند، اما چون بدان دست یافتند، اهل نفاق و فسـاد و نیز دشمن عنود و لجوج جامعۀ انسانی و اسلامی خواهند بـود و در آیـۀ سـوم ، از سرکشی و نصیحت ناپذیری آن ها در برابر دعوت بـه تقـوا خبـر مـی دهـد کـه از عزت کاذب آن ها نشأت می گیرد: »و من الناس من یعجبـک قولـه فـی الحیـاة الدنیا و یشهد الله علی ما فی قلبه و هـو ألـد الخصـام « (البقـره / ٢٠٤)» (جـوادی آملی، ١٣٩٣: ١٢٧).
در این فراز نیز خداوند به بهانـه جـوییهـای یهـود اشـاره میکند و میفرماید که این درخواست ها تبدیل ایمان به کفر است و یهود همان گونه کـه پس از رؤیت معجزات از موسی (ع ) درخوست کردند تا خداوند را آشکارا بـه آن هـا نشـان دهد (حتی نری الله جهرة)، باز بر همان عادت ناپسـند خـود بـاقی مانـده انـد و از حضـرت محمد(ص ) نیز درخواست معجزاتی شبیه موسی (ع ) را دارند و با فرض آوردن آن معجـزات ، بهانه ها و لجاجت های این ها به پایان نمیرسد و بهانۀ دیگری مطرح میکنند.