Abstract:
پیروان صابئه که در قرآن کریم از آنها نام برده شده در زمره موحدان و پیروان ادیان توحیدی
هستند. از آنجا که مسلمانان از آغاز بعثت و تشکیل حکومت اسلامی و بعدها در دوره
معصومین(ع) و تا کنون نیز با اقلیت های دینی مانند صابئه مواجهه و برخورد داشته و دارند، نیاز به
استخراج الگوی مناسب و اسلامی برای تعامل اجتماعی می باشد. در این میان، شیوه برخورد
معصومان(ع) اعم از پیامبر اکرم(ص)، حضرت علی(ع) و دیگر اهل بیت(ع) می تواند معیار و
میزان خوبی برای استخراج شیوه معیار و اسلامی در تعامل با پیروان ادیان بخصوص صابئه باشد.
این مقاله پس طرح مفاهیم پایه و بررسی حقوق و وظایف اقلیت های دینی از منظر معصومان، به
بیان تاریخچه و تبیین مصداق تاریخی صابئه پرداخته و شیوه های برخورد معصومان(ع) را با
پیروان این آیین استخراج کرده است.
Machine summary:
از استعمال واژه «صابئه» در قرآن (سه بار در سورههاي مَدَني؛ بقره، مائده و حج) و عدم استيضاح مردم حجاز، بهويژه اهالي مدينه نسبت به آن، معلوم ميشود كه معناي اين لغت نزد آنها روشن و فرقه موسوم به اين نام معروف بودهاند وگرنه توضيح اين واژه و تبيين اين گروه را از مسؤولان تفسير و تعليم قرآن، به ويژه از رسول اكرم(ص) درخواست ميكردند و از سوي ديگر خود مردم حجاز به ويژه اهالي مكه همين كلمه را درباره شخص پيامبر اكرم(ص) و پيروان آن حضرت به كار ميبردند و حضرت رسول(ص) را «صابي» و مسلمانان پيرو او را «صُبات» ميناميدند و مقصود آنان از اين تسميه يا وصف اين بود كه شخص رسول اكرم(ص) از دين رايج مردم مكه عدول كرده و همراهان وي از دينِ رایج اهل حجاز خارج شدهاند و همين خروج از يك دين و ورود به دين ديگر «صَبْوَه» ناميده ميشد و فرقه صابئه را به مناسبت عدول از كيش مشهور عصر خويش به اين اسم تسميه كردند.
صابئين که در قرآن ذکر آنها آمده، فرقه واسطه بين يهوديان و مسيحيان اند و از اهل کتاب به شمار مي روند، اينان بطور مسلم همان ماندائي ها مي باشند و اين کلمه بايد مشتق از ريشه «ص ب ع» [عبري] (فرورفتن در آب) باشد که عين آن ساقط شده و به معني «معمدون» است يعني کساني که تعميد را با تغسيل در آب اجرا ميکنند.