Abstract:
تشکیل دولت اتابکان زنگی زمانی صورت گرفت که منطقه شام علاوه بر درگیری های داخلی بین
حکام محلی عرصه تاخت و تاز حکومتهای همسایه و از همه مهمتر حکومتهای مسیحی بیزانس و
جنگجویان صلیبی بود. وجود تنش و تفرقه در بین سردمداران منطقه و حکومتهای مسلمان، اطراف
زمینه را برای توسعهی قلمرو صلیبیان و حکومت بیزاس فراهم نمود. شکل گیری دولت زنگیان
آغازی برای بیداری و اتحاد حکومت های اسلامی منطقه علیه دول مسیحی مهاجم بود. دولت
زنگیان با تسخیر دولتهای کوچک منطقه توانست شام را در مقابل صلیبیان و بیزانس یکپارچه نماید
و با فتح مصر و قسمتهایی از آناطولی، آمادهی هجوم همه جانبه به حکومت های مسیحی سواحل
شرقی شد. هدفی که در زمان صلاح الدین ایوبی و فتح بیت المقدس تا اندازه ای محقق شده و در
زمان حکام مملوک به ثمر رسید. در واقع دولت اتابکان زنگی، اولین دولتی بود که جهان اسلام را
علیه صلیبیان متحد نمود و الگویی شد تا دولتهای پس از آن تا صد و پنجاه سال علم جنگ علیه
جهان مهاجم غرب را به دوش کشند.
Machine summary:
مهدي محمدي قناتغستاني (دانشجوي کارشناسي ارشد تاريخ اسلام دانشگاه شيراز) تشکيل دولت اتابکان زنگي، شروعي بر اتحادو بيداري ممالک اسلامي در جنگ هاي آغازين صليبي چکيده تشکيل دولت اتابکان زنگي زماني صورت گرفت که منطقه شام علاوه بر درگيري هاي داخلي بين حکام محلي عرصه تاخت و تاز حکومتهاي همسايه و از همه مهمتر حکومتهاي مسيحي بيزانس و جنگجويان صليبي بود.
در اين زمان که ممالک شرقي اسلامي در آتش جنگهاي داخلي ميسوختند، لشکرکشي هاي سهمگين صليبيان به شرق انجام شد و در بهت و تحير جهان اسلام بيت المقدس و بسياري ديگر از سرزمينهاي اسلامي به دست صليبيان فتح شده و فجايع زيادي به بار آمد اما با وجود تمامي اين اعمال، اقدامي منسجم از سوي جهان اسلام براي مقابله با صليبيان روي نداد وتنها حکومتهاي محلي به صورتي محدود و مقطعي با آنها رو در رو ميشدندو بعضا حکومت هاي اسلامي با دشمن صليبي عليه ساير حکومت هاي اسلامي متحد ميشدند.
(الصلابي، ٢٠٠٦: ٩١) با مرگ ملکشاه، تتش بن آلب ارسلان مؤسس و حاکم سلاجقه شام ٢ براي به دست گرفتن قدرت به جنگ با برکيارق بن ملکشاه پرداخت که در جنگ ري از برادرزادهي خود شکست خورد(بنداري،٢٥٣٦ : ٩٥) در آن زمان حکومت هاي متعددي در منطقه شام حضور داشت که غال با سرداران نظامي دوران فتوحات شام بودند و يا فرمانداراني که سلاجقه بزرگ آنان را براي حکمراني بر اين منطقه گمارده بودند اما به علت وجود دو قدرت برتر در منطقه يعني اتابکان موصل ٣ و سلاجقه شام درگيري زيادي بين طرفين نبود بدليل اينکه عرصه ي کشمکش براي آنها وجود نداشت .