Abstract:
هر اثر ادبی برآمده از جامعه خویش است؛ جامعه امکان تولید یک اثر ادبی را فراهم میکند و در عین حال شرایط، چارچوبها و محدودیتهایی وضع میکند. میان جامعه و اثر ادبی روابط علّی و معلولی برقرار است؛ آثار ادبی بازتاب مستقیم یا غیرمستقیم رویدادها و مطالبات اجتماعیند. آثار طنز به دلیل رویکرد انتقادی خود بازتابی بهتر و شفافتر هستند و در مطالعات جامعه شناسانه اهمیتی دوچندان دارند. پس از انقلاب اسلامی طنز مکتوب به رغم رشد نسبی دچار فراز و فرودهایی شد که برخی از عوامل اجتماعی در آنها دخیل بود. این عوامل بر سه مولفه اصلی نویسنده، اثر و مخاطب و همچنین بر مولفه های دیگر از جمله نوع، مضمون، قالب و نحوه ارائه اثر تاثیر میگذارند. این تحقیق میکوشد به شیوه توصیفی و استنباطی تاثیر عوامل اجتماعی را بر مولفه های ذکر شده در طنز اجتماعی این دوره با دیدگاهی جامعه شناسانه بررسی نماید.
Every literary work comes from people and society in its period. Therefore, in literary works, the observation and reception of events, events, and social demands can be observed more or less during the production period. Comic effects, from which criticism is usually based, reflects more and better on the disadvantages and problems of their societies, and they are important in sociological studies.
After the Islamic Revolution, written humor grew. Of course, during the years of this period, they were driven by factors and components, and sometimes they came close to parody or falsification. These factors can be divided into internal (external) and external (social and audience) groups that determine the type, theme, format and manner of presentation of humorous effects. This research tries to explore the influence of internal and external factors on the humor of this period with a sociological perspective in a descriptive and inferential way.
Machine summary:
عوامل اجتماعی چه تأثیری بر نویسنده ، اثر و مخاطب دارند؟ ١-١- پیشینه و روش تحقیق : هرچند پژوهشگران و نویسندگانی چون رویا صدر در کتاب «بیست سال با طنز» و ساسان ولی زاده در کتاب «طنز هشتاد» طنز برخی از سال های این دوره را به صورت محدود از منظر جامعه شناسی بررسی نموده اند اما هیچ تحقیق مستقلی در این باب صورت نپذیرفته است .
با توجه به اینکه طنز پس از انقلاب بیش از سه دهه را در بر میگیرد و در طول این دوره بارها دچار فرازها و فرودها و تغییراتی شده ، از سوی دیگر اغلب تغییرات بر اثر فرایندهای سیاسی و بالادستی همچون تغییر دولت رخ میدهد میتوان دوره مورد نظر را به چند دوره کوتاه تر تقسیم کرد که بیشتر بر اساس عمر دولتها و رویکرد آنها بوده است : - دوره اول ؛ از پیروزی انقلاب تا ابتدای جنگ تحمیلی (از دولت بازرگان تا شهید رجایی) - دوره دوم ؛ از آغاز جنگ تحمیلی تا سال ١٣٦٨ (دوره دولت میرحسین موسوی) - دوره سوم ؛ از سال ١٣٦٨ تا سال ١٣٧٦ (دولتهای پنجم و ششم به ریاست اکبرهاشمی رفسنجانی) - دوره چهارم ؛ از سال ١٣٧٦ تا سال ١٣٨٤ (دولتهای هفتم و هشتم به ریاست محمد خاتمی) - دوره پنجم ؛ از سال ١٣٨٤ تا سال ١٣٩٢ (دولتهای نهم و دهم به ریاست محمود احمدی نژاد) در نقد جامعه شناسانه یک اثر سه مولفه اصلی مولف ، مخاطب و اثر با توجه به رویدادهای اجتماعی باید مورد بررسی قرار گیرد؛ ویژگیهای مولف از نظر دانش و جهان بینی در آفرینش اثر تاثیر دارد.