Abstract:
فضا به عنوان یکی از واقعیت های جهان مادی، تا کنون اندیشه ورزی های پر دامنه ای را بر انگیخته است. برای تفکر درباره فضا راه های گوناگونی وجود دارد. به عنوان نمونه برای درک پدیده شهر و جامعه در مجموع، تدوین مفهوم مناسبی از فضا ضروری است؛ با این حال، ماهیت فضا در تحقیقات اجتماعی هنوز ناشناخته و مبهم باقی مانده است. پیچیدگی مفهوم فضا، همانند سایر مفاهیم متافیزیکی، باعث شده تا برخی از متفکران در برابر شکار مفهومی آن اظهار عجز نمایند. به هر حال، به رغم این پیچیدگی، تلاش برای دستیابی به مفهومی دقیقی از فضا، از زمانی که بشر فکرت آموخت و به تامل و تفکر پیرامون مفاهیم متافیزیکی و انتزاعی پرداخت، با فراز و نشیب ها و تاثیر و تاثرات متقابل بین حوزه های مختلف فکری، از جمله تبادل بین فلسفه و علم؛ به ویژه علم فیزیک و سایر عوامل و تعینات بیرونی بی وقفه ادامه داشته است. از طرفی فضا خود شیوه ی موجودیت جامعه ها به حساب می آید. این مقاله با هدف واکاوی مفهوم فضا به تحلیل فضامندی شهرها و بررسی اقتصاد سیاسی فضا و نقش آن در نظام برنامه ریزی شهری پرداخته است. طبق نتایج بدست آمده به این مهم می رسیم که بحث توجه به فضا و مکان (فضای جغرافیایی) باید در راستای تحقق عدالت اجتماعی به عنوان دست یابی به توسعه پایدار شهری مطرح باشد. بدین ترتیب شهر پدیده ای اجتماعی - مکانی است، با بعدی زمانی، اما مریی و شهر محصولی از زمان است. به این ترتیب نظم نمادین فضاهای شهری، شیوه های اندیشه و عمل را که الگوهای موجود زندگی اجتماعی هستند بر ما تحمیل می کنند. مطالعه سلسله مراتب فضامندی ها در فرم شهری کمک می کند تا بدانیم چگونه فردباوری، مناسبات طبقاتی، تعهدات همبودی و خانوادگی و اقدامات دولت در می آمیزند و شهری شدن سرمایه به واسطه قدرتش در خلق فضا، معنای ضمنی پیدا می کند و آگاهی شهری شده را به دنبال خود می کشد.
Machine summary:
جدول1- سیر اندیشه های فلسفی فضا (4) نام اندیشمند نام لاتین تخصص و زمینه کاری تولد وفات تصویر ایمانوئل کانت Immanuel Kant فیلسوف آلمانی در عصر روشنگری ۲۲ آوریل ۱۲۱۷۲۴ فوریه ۱۸۰۴ گئورگ ویلهلم فریدریش هگل ɡeɔɐ̯k ˈvɪlhɛlm ˈfʁi:dʁɪç ˈhe:ɡəl] فیلسوف بزرگ آلمانی و یکی از پدیدآورندگان ایدهآلیسم آلمانی و دیالکتیک 27 اوت 141770 نوامبر 1831 کارل هاینریش مارکس Karl Heinrich Marx متفکر انقلابی، فیلسوف، جامعهشناس، شاعر، تاریخدان، اقتصاددان آلمانی ۵ مه ۱۴۱۸۱۸ مارس ۱۸۸۳ گئورگ زیمل Georg Simmel جامعهشناس آلمانی و فیلسوف نوکانتی ۱ مارس ۲۸۱۸۵۸ سپتامبر ۱۹۱۸ آنری لوفِوْر Henri Lefebvre جامعهشناس، روشنفکر مارکسیست و فیلسوف فرانسوی که بر روی دیالکتیک کار کرده است ۱۶ ژوئن ۲۹۱۹۰۱ ژوئن ۱۹۹۱ پُل میشِل فوکو Paul Michel Foucault فیلسوف، تاریخدان و متفکر معاصر فرانسوی ۱۵ اکتبر ۲۴۱۹۲۶ ژوئن ۱۹۸۴ دیوید هاروی David Harvey یکی از مهمترین نظریهپردازان در عرصه مسائل اجتماعی جهان ۳۱ اکتبر ۱۹۳۵ - 1-7- فضای جغرافیایی اصولاً در فلسفه علم، هر یک از مجموعه علوم میبایست بن مایه و مبنای هستی شناسانه خاص خود را داشته باشند.
1-7-1- فرم های سه گانه فضا حداقل سه راه برای تعریف فضا وجود دارد - که هر یک اثرات مهمی بر شیوه شناخت و درک ما از جهان دارند؛ الف) فضای مطلق؛ اگر ما فضا را به صورت مطلق در نظر بگیریم، فضا تبدیل به چیزی در خودش خواهد شد؛ همراه با یک موضوع مستقل که ما می توانیم آن را برای پدیدههای منفرد به کار ببریم، دیدگاه نسبی در مورد فضا پیشنهاد میکند که فضا میتواند به عنوان یک نسبت بین چیزها در نظر گرفته شود بهطوری که چیزها وجود دارند به این دلیل که چیزهای دیگر وجود دارند و با هم یک نسبتی دارند.