Abstract:
طبق نظر شرع مقدس یکی از راههای اثبات دعوا قسامه است. مراد از آن، این
است که پنجاه نفر سوگند یاد کنند یا مدعی پنجاه بار سوگند یاد نماید که
قاتل، فلانی است. از آنجا که در کشورهای اسلامی از جمله ایران؛ افراد غیر
مسلمان نیز زندگی میکنند که طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران دارای
حقوقی هستند که از جمله آنها حق دادخواهی و اقامه دعواست این مسئله
شکل میگیرد که آیا برای غیر مسلمانان نیز امکان اثبات دعوا به وسیله قسامه
در محاکم اسلامی وجود دارد یا این طریقی انحصاری برای مسلمین است. در
این نوشتار سعی شده با استفاده از چارچوب نظری و با بهرهگیری از روش
توصیفی - تحلیلی و با توجه به منابع اصیل اسلامی موضوع اسلام و کفر در
قسامه مورد بررسی قرار گیرد؛ رهیافت این نوشتار آن است که بنا بر حق بودن
قسامه برای همه مردم, قسامه برای کافر هم ثابت خواهد بود.
Qasamah is a way of proving a claim in Islamic sharia law. Qasamah is the
act of one person swearing fifty times or fifty person swearing that something
has happened. The questions is that if this way is exclusively for Muslims or
non-Muslims living in Islamic countries has this right too? With an critical
analytical approach, this article studies Qasamah according to authentic
Islamic sources. The result of this study shows that Qasamah is not merely
for Muslims and non-Muslims also can use it to prove their claim.
Machine summary:
در این نوشتار سعی شده با استفاده از چارچوب نظری و با بهرهگیری از روش توصیفی ـ تحلیلی و با توجه به منابع اصیل اسلامی موضوع اسلام و کفر در قسامه مورد بررسی قرار گیرد؛ رهیافت این نوشتار آن است که بنا بر حق بودن قسامه برای همه مردم، قسامه برای کافر هم ثابت خواهد بود.
2. عدم شرطیت اسلام در قسامه عدّۀ قابل توجهی از فقها در مسئله مورد بحث این دیدگاه را قبول دارند که در اعتبار قسامه، مسلمان بودن شرط نیست و سوگند کافر نیز میتواند محقِّق آن باشد.
بنابراین دلیل مقیِّد نمیتواند مطلق را تقیید بزند؛ ولی اشکالی که وجود دارد این است که حصر در روایت اول ظهور در مفهوم دارد مفهومی که قسامه را در غیر مسلمان رد میکند؛ زیرا روایت اول اینچنین معنا میشود: «قسامه برای غیر مسلمانان قرار داده نشده است» و در نتیجه مفهوم این روایت با روایت دوم دارای تعارض بوده و باید مطلق حمل بر مقید شود.
به بیان بهتر علّت جعل و تشریع قسامه در این روایت چنین ذکر شده است که وقتی انسان فاجر فاسق، دشمن خود را دید از ترس قصاص ولو محیط خلوت و به دور از انظار مردم باشد به واسطۀ اجرای قسامه از او فرار کند و دست به قتل نزند؛ زیرا با قسامه هر آینه ممکن است قصاص شود، به جهت آنکه در اینجا شرط اجرای قسامه که لوث است وجود دارد و آن شرط هم دشمنی و عداوت است که باعث میشود اتّهام به او متوجّه شود.